Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности
Цель. Провести полное отнесение ИК спектров стероидных гормонов тестостерона и этистерона и связать частоты и интенсивности ИК полос с особенностями их электронной структуры и строения указанных гормонов. Методы. Колебательные частоты и интенсивности ИК полос поглощения молекул стероидных гормонов р...
Gespeichert in:
| Datum: | 2010 |
|---|---|
| Hauptverfasser: | , , |
| Format: | Artikel |
| Sprache: | Russian |
| Veröffentlicht: |
Інститут молекулярної біології і генетики НАН України
2010
|
| Schriftenreihe: | Вiopolymers and Cell |
| Schlagworte: | |
| Online Zugang: | http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/153864 |
| Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
| Назва журналу: | Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| Zitieren: | Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности / В.А. Минаева, Б.Ф. Минаев, С.С. Капинус, // Вiopolymers and Cell. — 2010. — Т. 26, № 1. — С. 62-71. — Бібліогр.: 15 назв. — рос. |
Institution
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine| id |
irk-123456789-153864 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
irk-123456789-1538642019-07-06T21:36:12Z Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности Минаева, В.А. Минаев, Б.Ф. Капинус, С.С. Molecular Biophysics Цель. Провести полное отнесение ИК спектров стероидных гормонов тестостерона и этистерона и связать частоты и интенсивности ИК полос с особенностями их электронной структуры и строения указанных гормонов. Методы. Колебательные частоты и интенсивности ИК полос поглощения молекул стероидных гормонов рассчитаны квантово-химическим методом функционала плотности на уровне теории B3LYP/6-31G** с полной оптимизацией геометрии методом градиента полной энергии. Результаты. Дана полная расшифровка ИК полос поглощения тестостерона и этистерона. Выводы. Впервые предсказаны частоты и формы низкочастотных колебаний. Кратко обсуждается биологическое значение полученных результатов. Мета. Провести повне віднесення ІЧ спектрів стероїдних гормонів тестостерону та етистерону і встановити зв’язок між частотами та інтенсивністю ІЧ смуг і особливостями їхньої електронної структури та будови зазначених гормонів. Методи. Коливальні частоти та інтенсивності ІЧ смуг поглинання молекул стероїдних гормонів розраховано квантово-хімічним методом функціоналу густини на рівні теорії B3LYP/6-31G** з повною оптимізацією геометрії методом градієнта повної енергії. Результати. Зроблено повне розшифрування ІЧ смуг поглинання тестостерону та етистерону. Висновки. Вперше передбачено частоти і форми низькочастотних коливань. Стисло обговорюється біологічне значення отриманих результатів. Aim. To perform full assignment of IR spectra of steroid hormones, testosterone and ethyniltestosterone and to connect vibrational frequency and intensity of IR absorption bands with the peculiarities of electronic structure and geometry of the above hormones. Methods. Calculations of vibrational frequency and intensity of IR bands of testosterone and ethyniltestosterone are performed using the density functional theory within the B3LYP/6-31G** approach with a complete geometry optimization by the gradient method. Results. Complete assignment of IR absor- ption bands of testosterone and ethyniltestosterone is performed. Conclusions. For the first time the frequencies and normal modes of vibrations are predicted in the low-frequency region of the IR spectrum. Biological importance of the obtained results is discussed. 2010 Article Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности / В.А. Минаева, Б.Ф. Минаев, С.С. Капинус, // Вiopolymers and Cell. — 2010. — Т. 26, № 1. — С. 62-71. — Бібліогр.: 15 назв. — рос. 0233-7657 DOI: http://dx.doi.org/10.7124/bc.000146 http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/153864 547.515.0 ru Вiopolymers and Cell Інститут молекулярної біології і генетики НАН України |
| institution |
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| collection |
DSpace DC |
| language |
Russian |
| topic |
Molecular Biophysics Molecular Biophysics |
| spellingShingle |
Molecular Biophysics Molecular Biophysics Минаева, В.А. Минаев, Б.Ф. Капинус, С.С. Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности Вiopolymers and Cell |
| description |
Цель. Провести полное отнесение ИК спектров стероидных гормонов тестостерона и этистерона и связать частоты и интенсивности ИК полос с особенностями их электронной структуры и строения указанных гормонов. Методы. Колебательные частоты и интенсивности ИК полос поглощения молекул стероидных гормонов рассчитаны квантово-химическим методом функционала плотности на уровне теории B3LYP/6-31G** с полной оптимизацией геометрии методом градиента полной энергии. Результаты. Дана полная расшифровка ИК полос поглощения тестостерона и этистерона. Выводы. Впервые предсказаны частоты и формы низкочастотных колебаний. Кратко обсуждается биологическое значение полученных результатов. |
| format |
Article |
| author |
Минаева, В.А. Минаев, Б.Ф. Капинус, С.С. |
| author_facet |
Минаева, В.А. Минаев, Б.Ф. Капинус, С.С. |
| author_sort |
Минаева, В.А. |
| title |
Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности |
| title_short |
Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности |
| title_full |
Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности |
| title_fullStr |
Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности |
| title_full_unstemmed |
Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности |
| title_sort |
исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности |
| publisher |
Інститут молекулярної біології і генетики НАН України |
| publishDate |
2010 |
| topic_facet |
Molecular Biophysics |
| url |
http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/153864 |
| citation_txt |
Исследование инфракрасного спектра тестостерона и этистерона квантово-химическим методом функционала плотности / В.А. Минаева, Б.Ф. Минаев, С.С. Капинус, // Вiopolymers and Cell. — 2010. — Т. 26, № 1. — С. 62-71. — Бібліогр.: 15 назв. — рос. |
| series |
Вiopolymers and Cell |
| work_keys_str_mv |
AT minaevava issledovanieinfrakrasnogospektratestosteronaiétisteronakvantovohimičeskimmetodomfunkcionalaplotnosti AT minaevbf issledovanieinfrakrasnogospektratestosteronaiétisteronakvantovohimičeskimmetodomfunkcionalaplotnosti AT kapinusss issledovanieinfrakrasnogospektratestosteronaiétisteronakvantovohimičeskimmetodomfunkcionalaplotnosti |
| first_indexed |
2025-07-14T05:18:16Z |
| last_indexed |
2025-07-14T05:18:16Z |
| _version_ |
1837598293892268032 |
| fulltext |
MOLECULAR BIOPHYSICS
Èñ ñëå äî âà íèå èí ôðàê ðàñ íî ãî ñïåê òðà
òåñ òîñ òå ðî íà è ýòèñ òå ðî íà êâàí òî âî-õè ìè ÷åñ êèì
ìå òî äîì ôóíê öè î íà ëà ïëîòíîñòè
Â. À. Ìè íà å âà, Á. Ô. Ìè íà åâ, Ñ. Ñ. Êà ïè íóñ
×åð êàñ ñêèé íà öè î íàëü íûé óíè âåð ñè òåò èì. Á. Õìåëü íèö êîão
Áóëü âàð Øåâ ÷åí êî, 81, ×åð êàñ ñû, Óêðà è íà, 18031
minaeva@cdu.edu.ua
Öåëü. Ïðî âåñ òè ïî ëíîå îò íå ñå íèå ÈÊ ñïåê òðîâ ñòå ðî èä íûõ ãîð ìî íîâ òåñ òîñ òå ðî íà è ýòèñ òå ðî íà
è ñâÿ çàòü ÷àñ òî òû è èí òåí ñèâ íîñ òè ÈÊ ïî ëîñ ñ îñî áåí íîñ òÿ ìè èõ ýëåê òðî ííîé ñòðóê òó ðû è
ñòðî å íèÿ óêà çàí íûõ ãîð ìî íîâ. Ìå òî äû. Êî ëå áà òåëü íûå ÷àñ òî òû è èí òåí ñèâ íîñ òè ÈÊ ïî ëîñ ïî -
ãëî ùå íèÿ ìî ëå êóë ñòå ðî èä íûõ ãîð ìî íîâ ðàñ ñ÷è òà íû êâàí òî âî-õè ìè ÷åñ êèì ìå òî äîì ôóíê öè î íà ëà
ïëîò íîñ òè íà óðîâ íå òåîðèè B3LYP/6-31G** ñ ïî ëíîé îïòè ìè çà öè åé ãå î ìåò ðèè ìå òî äîì ãðà äè åí -
òà ïî ëíîé ýíåð ãèè. Ðå çóëü òà òû. Äàíà ïî ëíàÿ ðàñ øèô ðîâ êà ÈÊ ïî ëîñ ïî ãëî ùå íèÿ òåñ òîñ òå ðî íà è
ýòèñ òå ðî íà. Âû âî äû. Âïåð âûå ïðåä ñêà çà íû ÷àñ òî òû è ôîð ìû íèç êî ÷àñ òîò íûõ êî ëå áà íèé. Êðàò -
êî îá ñóæ äà åò ñÿ áè î ëî ãè ÷åñ êîå çíà ÷å íèå ïî ëó ÷åí íûõ ðåçóëüòàòîâ.
Êëþ ÷å âûå ñëî âà: òåñ òîñ òå ðîí, ýòèñ òå ðîí, êâàí òî âî-õè ìè ÷åñ êèé ìå òîä ôóíê öè î íà ëà ïëîò íîñ òè,
êî ëå áà òåëü íûé ÈÊ ñïåêòð.
Ââå äå íèå. Òåñ òîñ òå ðîí (4-àí äðîñ òåí-17b-îë-3-îí)
è ýòèñ òå ðîí (17a-ýòè íèë-4-àí äðîñ òåí-17b-îë-3-îí;
17-ýòè íèë òåñ òîñ òå ðîí) – ñòå ðî èä íûå ãîð ìî íû,
áëèçêèå ïî õè ìè ÷åñ êîé ñòðóê òó ðå (ðèñ. 1), íî ïðî -
ÿâ ëÿ þ ùèå ðàç íóþ áè î ëî ãè ÷åñ êóþ àê òèâ íîñòü [1].
Òåñ òîñ òå ðîí (ÒÑ) – âàæ íåé øèé ïðåä ñòà âè òåëü àí -
äðî ãå íîâ (ìóæ ñêèõ ïî ëî âûõ ãîð ìî íîâ) – îá ðà çó åò -
ñÿ â ïî ëî âûõ æå ëå çàõ, íî ìî æåò áûòü ïî ëó ÷åí è
ñèí òå òè ÷åñ êèì ñïî ñî áîì [2]. Ïî õè ìè ÷åñ êîé ïðè -
ðî äå ÒÑ ïðåä ñòàâ ëÿ åò ñî áîé Ñ19-ñòå ðî èä. Øè ðî êî
èñïî ëüçó åò ñÿ â ìå äè öè íå è ñèí òå òè ÷åñ êèé àíà ëîã
ÒÑ – 17a-ìå òèë òåñ òîñ òå ðîí (ÌÒ), îò ëè ÷à þ ùèé ñÿ
îò òåñ òîñ òå ðî íà íà ëè ÷è åì äî ïîë íè òåëü íîé ìå òèëü -
íîé ãðóï ïû.  îò ëè ÷èå îò ÒÑ, àê òèâ íî ãî ëèøü ïðè
ïîäêîæ íîì ââå äå íèè, ÌÒ âû ñî êî àê òè âåí è ïðè
âíóò ðåí íåì ïðè ìå íå íèè. Êðî ìå àí äðî ãåí íîé àê -
òèâíîñ òè, ÒÑ è ÌÒ îá ëà äà þò ñïî ñîá íîñ òüþ âëè ÿòü
íà ñòðóê òó ðó òêà íåé, ïî ý òî ìó ñèí òå òè ÷åñ êèå àí -
äðî ãå íû èñ ïîëü çó þò è êàê ñòè ìó ëÿ òî ðû àíà áî ëè -
÷åñêî ãî îá ìå íà âå ùåñòâ. Ýòèñ òå ðîí (ÝÒ) – ñèí òå òè -
÷åñêèé ãîð ìîí ñ ãåñ òà ãåííûì äåéñòâèåì. Ñ õè ìè -
÷åñêîé òî÷ êè çðå íèÿ ãåñ òà ãå íû îòëè÷àþò ñÿ íà ëè-
÷è åì â ñòå ðî èä íîì ÿä ðå öå ïî÷ êè èç äâóõ àòî ìîâ
óãëå ðî äà ïðè Ñ17 (ðèñ. 1). Ìå õà íèçì äå éñòâèÿ ãîð -
ìî íîâ ñòå ðî èä íîé ïðè ðî äû – öè òîçîëü íûé. Ýòè
ãîð ìî íû ëåã êî ïðî íè êà þò ÷å ðåç öè òîï ëàç ìà òè ÷åñ -
êèå ìåì áðà íû, â êëåò êàõ-ìè øå íÿõ ñâÿ çû âà þò ñÿ ñ
ñî îò âå òñòâó þ ùè ìè ðå öåï òî ðà ìè è îá ðà çó þò êîì -
ïëåê ñû ãîð ìîí–ðå öåï òîð, ïî ñëå àê òè âà öèè ïðî íè -
êà þ ùèå â ÿä ðà, ãäå ÷å ðåç îïðå äå ëåí íûå ôåð ìåí òà -
òèâ íûå ïðî öåñ ñû âëè ÿ þò íà ñèí òåç íóê ëå è íî âûõ
êèñëîò è áåëêîâ â îðãàíèçìå [2–4].
Èññëå äî âà íèÿ âçà è ìîñ âÿ çè ìåæ äó ñòðóê òó ðîé
ñòå ðî èä íûõ ãîð ìî íîâ è èõ áè î ëî ãè ÷åñ êîé àê òèâ -
62
ISSN 0233-7657. Biopolymers and Cell. 2010. Vol. 26. N 1
Ó Institute of Molecular Biology and Genetics NAS of Ukraine, 2010
íîñ òüþ ïðî âî äÿò ñÿ, â îñíîâ íîì, ñ ïî ìîùüþ áè î -
òåñ òîâ. Óñòà íîâ ëå íî, ÷òî ââå äå íèå äî ïîë íè òåëü -
íûõ ìå òèëü íûõ ãðóïï óñè ëè âà åò áè î ëî ãè ÷åñ êóþ
àê òèâ íîñòü àí äðî ãå íîâ. Ñ÷è òà åò ñÿ, ÷òî êå òî-ãðóï ïà
îêî ëî àòî ìà óãëå ðî äà Ñ3 ó÷àñ òâó åò â îá ðà çî âà íèè
âî äî ðîä íûõ ñâÿ çåé ñ ðå öåï òî ðîì. Îñî áåí íî âàæ -
íóþ ðîëü â ïðî ÿâ ëå íèè ãîð ìî íàëü íîé àê òèâ íîñ òè
èã ðà åò ñòðóê òó ðà D-êîëü öà, ãëàâ íûì îá ðà çîì, çà -
ìåñ òè òå ëè ïðè Ñ17. Âëè ÿ íèå çà ìåñ òè òå ëåé íà áè î ëî -
ãè ÷åñ êóþ àê òèâ íîñòü ñâÿ çû âà þò, êàê ïðà âè ëî, ñ èõ
äå éñòâè åì íà êîí ôîð ìà öèþ ìî ëå êó ëû [5].
Äëÿ âû ÿñ íå íèÿ âçà è ìîñ âÿ çè ìåæ äó áè î ëî ãè ÷åñ -
êîé àê òèâ íîñ òüþ è ìî ëå êó ëÿð íîé ñòðóê òó ðîé ñòå -
ðî èä íûõ ãîð ìî íîâ íå îá õî äè ìî ïðî âåñ òè ñèñ òå ìà -
òè ÷åñ êèå èñ ñëå äî âà íèÿ âëè ÿ íèÿ çà ìåñ òè òå ëåé íà
ãå î ìåò ðèþ è ýëåê òðî ííîå ñòðî å íèå ìî ëå êóë, à òàê -
æå íà èõ ôè çè êî-õè ìè ÷åñ êèå ñâî éñòâà. Ãå î ìåò ðèÿ è
ýëåê òðî ííîå ñòðî å íèå ìî ëå êóë ÒÑ, ÌÒ è ÝÒ èç ó÷å -
íû â ðà áî òå [6]. Â äàí íîé ïóáëèêàöèè êâàí òî âî-
õè ìè ÷åñ êèì ìå òî äîì ôóíê öè î íà ëà ïëîò íîñ òè ðàñ -
ñ÷è òà íû ÷àñ òî òû è èí òåí ñèâ íîñ òè êî ëå áà íèé â ÈÊ
ñïåê òðå ìî ëå êóë òåñ òîñ òå ðî íà è ýòèñ òå ðî íà. Íà
îñíî âå ýòèõ ðàñ ÷å òîâ îò íå ñå íû âñå ïî ëî ñû â ÈÊ
ñïåê òðàõ èñ ñëå äó å ìûõ ãîð ìî íîâ. Òà êîé àíà ëèç âà -
æåí íå òîëü êî äëÿ ðàç ðà áîò êè ìå òî äîâ èõ àíà ëè òè -
÷åñ êî ãî êîí òðî ëÿ, íî è äëÿ âû ÿñ íå íèÿ ôóí äà ìåí -
òàëü íûõ âîï ðî ñîâ õè ìèè ãîð ìî íîâ. Îí ïî çâî ëÿ åò â
ïðè íöè ïå óñòà íî âèòü âçà è ìîñ âÿçü ìåæ äó íà áëþ äà -
å ìû ìè ÷àñ òî òà ìè êî ëå áà íèé è èí òåí ñèâ íîñ òÿ ìè
ñî îò âå òñòâó þ ùèõ ïî ëîñ ïî ãëî ùå íèÿ â ÈÊ ñïåê -
òðàõ ãîð ìî íîâ ñ ñè ëî âû ìè ïîëÿìè, ò. å. ãðà äè åí òà -
ìè ïîëíîé ýíåðãèè, ñ çàðÿäàìè íà àòîìàõ, îêèñëè -
òåëü íî-âîñ ñòà íî âè òåëü íû ìè ñâîéñòâàìè, ßÌÐ, ÓÔ
ñïåê òðà ìè è, â êîíå÷íîì ñ÷å òå, ñ ýëåê òðî ííûì
ñòðî å íè åì ãîðìîíîâ â öåëîì.
Ìà òå ðè à ëû è ìå òî äû. Ðàñ ÷åò ðàâ íî âåñ íîé
ãåî ìåò ðèè è êî ëå áà òåëü íûõ ÈÊ ñïåê òðîâ èñ ñëå äó å -
ìûõ ìî ëå êóë ÒÑ è ÝÒ ïðî âå äåí â ðàì êàõ òå î ðèè
ôóíê öè î íà ëà ïëîò íîñ òè [7] ìå òî äîì B3LYP â áà çè -
ñå 6-31G** [8] ñ èñ ïîëü çî âà íè åì ïðî ãðàì ìû
GAUSSIAN 03 [9]. Âîç ìîæ íîñòü ïðè ìå íå íèÿ äàí -
íî ãî ìå òî äà ðàñ ÷å òà äëÿ ïðåä ñêà çà íèÿ ÷àñ òîò, ôîðì
êî ëå áà íèé è èí òåí ñèâ íîñ òåé ïî ëîñ ïî ãëî ùå íèÿ â
ÈÊ ñïåê òðàõ ñòå ðî èä íûõ ãîð ìî íîâ àï ðî áè ðî âà íà
íà ìè â ðà áî òå [10]. Ñî ïîñ òàâ ëÿÿ ðàñ ñ÷è òàí íûå ôîð -
ìû íîð ìàëü íûõ êî ëå áà íèé ñ õà ðàê òå ðèñ òè ÷åñ êè ìè
èí ôðàê ðàñ íû ìè ãðóï ïî âû ìè ÷àñ òî òà ìè [11] è ñ
ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íû ìè ÈÊ ñïåê òðà ìè ïî ãëî ùå íèÿ
[12, 13], ìû ñìîã ëè îöå íèòü âå ëè ÷è íó ïî ïðàâ êè íà
àí ãàð ìî íè÷ íîñòü êî ëå áà íèé è êîð ðå ëÿ öèþ ýëåêò-
ðî íîâ (ìàñ øòà áè ðó þ ùèé ìíî æè òåëü), à òàê æå ïðî -
âåñ òè îò íå ñå íèå âñåõ ïî ëîñ â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íûõ ÈÊ
ñïåê òðàõ ÒÑ è ÝÒ. Ìàñ øòà áè ðó þ ùèé ìíî æè òåëü
äëÿ ÷àñ òîò âà ëåí òíûõ êî ëå áà íèé ñâÿ çåé Ñ–H è O–H
ðà âåí 0,95, äëÿ ñâÿ çåé C–C – 0,965, äëÿ äå ôîð ìà öè -
îí íûõ êî ëå áà íèé – 0,97.
Ðå çóëü òà òû è îá ñóæ äå íèå. Íó ìå ðà öèÿ àòî ìîâ
óãëå ðî äà â ìî ëå êó ëå ÒÑ ÿâ ëÿ åò ñÿ îá ùåï ðè íÿ òîé
[1], àòîì âî äî ðî äà ïðè Ñ17 â ÝÒ çà ìå ùåí íà ýòè íèëü -
íóþ ãðóï ïó –Ñ49ºÑ50–Í. Îïòè ìè çè ðî âàí íàÿ êîí -
ôîð ìà öèÿ ìî ëå êó ëû ÒÑ ïðåä ñòàâ ëå íà íà ðèñ. 2.
Ðàñ ÷å òû [6, 14] ïî êà çû âà þò, ÷òî ïî ëî æå íèå ãèä ðî-
êñèëü íîé ãðóï ïû â ìî ëå êó ëå ÒÑ ñî îò âå òñòâó åò b-
ïî ëî æå íèþ; â ÝÒ ýòè íèëü íàÿ ãðóï ïà íà õî äèò ñÿ â
a-ïî ëî æå íèè, ïðî òè âî ïî ëîæ íîì ïî ëî æå íèþ ìå -
òèëü íûõ ãðóïï. Â ðà áî òå [6] íà ìè ïî êà çà íî, ÷òî
63
ÈÑ ÑËÅ ÄÎ ÂÀ ÍÈÅ ÈÍ ÔÐÀÊ ÐÀÑ ÍÎ ÃÎ ÑÏÅÊ ÒÐÀ ÒÅÑ ÒÎÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ È ÝÒÈÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
O
CH3
19
OH
OH
CH3
O
C
CH3
CH
CH3
H
à á
Ðèñ. 1. Ñòðóê òóð íûå ôîð ìó ëû ìî ëå êóë òåñ òîñ òå ðî íà (à) è ýòèñ òå ðî íà (á)
ââå äå íèå ýòè íèëü íîé ãðóï ïû â ïî ëî æå íèå Ñ17 ñòå -
ðî èä íî ãî ÿä ðà ïðè âî äèò ê èç ìå íå íèþ äëèí ñâÿ çåé
è âà ëåí òíûõ óãëîâ â D-êîëü öå, à òàê æå ê íå êî òî ðî -
ìó èç ìå íå íèþ åãî ïëà íàð íîñ òè.
 êî ëå áà òåëü íîì ñïåê òðå ìî ëå êó ëû ÒÑ, ñî ñòî ÿ -
ùåé èç 49 àòî ìîâ, èìå åò ñÿ 141 íîð ìàëü íîå êî ëå áà -
íèå, äëÿ ÝÒ – 147 êî ëå áà òåëü íûõ ìîä. Ðàñ ñ÷è òàí -
íûå ôîð ìû âà ëåí òíûõ êî ëå áà íèé, èõ ÷àñ òî òû è èí -
òåí ñèâ íîñ òè ïðåä ñòàâ ëå íû â òàáë. 1, à äàí íûå äëÿ
äå ôîð ìà öè îí íûõ íèç êî ÷àñ òîò íûõ êî ëå áà íèé – â
òàáë. 2. Ïðè ýòîì íà ìè èñ ïîëü çî âà íà ñêâîç íàÿ íó -
ìå ðà öèÿ âñåõ íîð ìàëü íûõ ìîä â ñî îò âå òñòâèè ñ
âîç ðàñ òà íè åì ÷àñ òîò êî ëå áà íèé. Ýêñïå ðè ìåí òàëü -
íî ïî ëó ÷åí íûå ÈÊ ñïåê òðû ïî ãëî ùå íèÿ ÒÑ è ÝÒ
[12] ïðåä ñòàâ ëå íû íà ðèñ. 3 è 4 ñî îò âå òñòâåí íî â
êî îð äè íà òàõ: ïðî ïóñ êà íèå, % – âîë íî âîå ÷èñ ëî
(÷àñ òî òà), ñì–1. Ýòè ñïåê òðû ïî ëó ÷å íû äëÿ òâåð äûõ
îá ðàç öîâ, äèñ ïåð ãè ðî âàí íûõ â KBr è ïðå ññî âàí -
íûõ â òàá ëåò êè. Äëÿ îò íå ñå íèÿ êî ëå áà íèé èñ ïîëü -
çî âà íû ñòàí äàð òíûå áóê âåí íûå îá îçíà ÷å íèÿ. Äå -
òàëü íîå îò íå ñå íèå êîëåáàòåëüíûõ ìîä äå ôîð ìà öè -
îí íûõ êîëåáàíèé â ïðîìåæóòî÷íîé îáëàñòè ÷àñòîò
â òàáëè÷íîì âèäå íå ïðåäñòàâëåíî, íî ïîêàçàíî íà
ðèñ. 3 è 4.
Âà ëåí òíûå êî ëå áà íèÿ. Õà ðàê òå ðèñ òè ÷åñ êèå
÷àñ òî òû, îá óñëîâ ëåí íûå âà ëåí òíû ìè êî ëå áà íè ÿ ìè
ñâÿ çè ΖÍ, ñî ãëàñ íî íà øèì ðàñ ÷å òàì, äîë æíû ïðî -
ÿâ ëÿòü ñÿ â ÈÊ ñïåê òðå òåñ òîñ òå ðî íà ïðè 3629 ñì–1.
 ýòèñ òå ðî íå ÷àñ òî òà êî ëå áà íèé ñâÿ çè Î–Í óìåíü -
øà åò ñÿ íà 7 ñì–1, ïðè ýòîì íå ñêîëü êî âîç ðàñ òà åò èí -
òåí ñèâ íîñòü ïî ëî ñû (òàáë. 1, ìî äû 141 è 147 ñî îò -
âå òñòâåí íî). Â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì ÈÊ ñïåê òðå òåñ -
òîñ òå ðî íà [12] (ðèñ. 3) ñ âà ëåí òíû ìè êî ëå áà íè ÿ ìè
Î–Í ìû ñâÿ çû âà åì äâå èí òåí ñèâ íûå ïî ëî ñû ïî ãëî -
ùå íèÿ. Óçêàÿ ïî ëî ñà ïî ãëî ùå íèÿ ïðè 3628 ñì–1 ñâÿ -
çà íà ñ âà ëåí òíû ìè êî ëå áà íè ÿ ìè
íå àñ ñî öè è ðî âàí íûõ ãèä ðîê ñèëü íûõ ãðóïï, øè ðî -
êàÿ ïî ëî ñà ïðè 3382 ñì–1 (ðèñ. 3) – ñ êî ëå áà íè ÿ ìè àñ -
ñî öè è ðî âàí íûõ ΖÍ-ãðóïï çà ñ÷åò îá ðà çî âà íèÿ
ìåæ ìî ëå êó ëÿð íûõ âî äî ðîä íûõ ñâÿ çåé. Èçâåñ òíî
[11], ÷òî ó÷àñ òèå ãèä ðîê ñèëü íîé ãðóï ïû â îá ðà çî -
âà íèè ìåæ ìî ëå êó ëÿð íûõ âî äî ðîä íûõ ñâÿ çåé ïðî -
ÿâ ëÿ åò ñÿ â ñìå ùå íèè ïî ëî ñû ïî ãëî ùå íèÿ â ñòî ðî íó
ìåíü øèõ ÷àñ òîò è â óâå ëè ÷å íèè åå èí òåí ñèâ íîñ òè.
Ïî ëî ñà n (ΖÍ) â ÈÊ ñïåê òðå ñïèð òîâ ïðè íà ëè ÷èè
âî äî ðîä íûõ ñâÿ çåé îá û÷ íî íà áëþä à åò ñÿ â îá ëàñ òè
3200–3400 ñì–1 [11]. Â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì ÈÊ
ñïåê òðå ÝÒ (ðèñ. 4) âà ëåí òíîå êî ëå áà íèå ΖÍ-ñâÿ çè
ïðèñóòñòâóåò â âè äå îä íîé ïî ëî ñû ïî ãëî ùå íèÿ ïðè
3404 ñì–1, ÷òî ñî îò âå òñòâó åò êî ëå áà íè ÿì àñ ñî öè è -
ðî âàí íûõ ãèä ðîê ñèëü íûõ ãðóïï.
Ìà ëî èí òåí ñèâ íàÿ êî ëå áà òåëü íàÿ ìî äà 140 â ÈÊ
ñïåê òðå ÒÑ, ñî ãëàñ íî íà øèì ðàñ ÷å òàì, ïðè íàä ëå -
æèò êî ëå áà íè ÿì ñâÿ çè Ñ4–Í ñ ÷àñ òî òîé 3013 ñì-–1
(nýêñï = 3019 ñì–1 [12]). Õà ðàê òå ðèñ òè ÷åñ êàÿ ÷àñ òî òà
âà ëåí òíûõ êî ëå áà íèé Ñ–Í ñòðóê òó ðû >Ñ=ÑÍ– íà -
áëþ äà åò ñÿ ïðè 3019 ñì–1 [11]. Â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì
ÈÊ ñïåê òðå ÝÒ äàí íàÿ ïî ëî ñà ïî ãëî ùå íèÿ
(nðàññ÷ = 3014 ñì–1) ïå ðå êðû òà êî ëå áà íè ÿ ìè ÑÍ3 -ãðóï -
ïû. Óçêàÿ, î÷åíü èí òåí ñèâ íàÿ ïî ëî ñà ïðè 3261 ñì–1 â
ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì ÈÊ ñïåê òðå ÝÒ (ðèñ. 4) îáó-
ñëîâ ëå íà êî ëå áà íè åì ñâÿ çè Ñ50–Í (ìî äà 146).
Âà ëåí òíûå Ñ–Í êî ëå áà íèÿ â ÑÍ3-, ÑÍ2- è ÑÍ-
ãðóï ïàõ ÒÑ è ÝÒ äîë æíû íà áëþ äàòü ñÿ â îá ëàñ òè
2992–2814 ñì–1 (òàáë. 1). Â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íûõ ÈÊ
ñïåê òðàõ ïî ãëî ùå íèå â ýòîé îá ëàñ òè ïðî ÿâ ëÿ åò ñÿ â
64
ÌÈ ÍÀ Å ÂÀ Â. À. È ÄÐ.
H
HH
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H H
H
H
H
H
H
H
O
C
C
C C
C C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
OA
B
C
D
Ðèñ. 2. Îïòè ìè çè ðî âàí íàÿ êîí -
ôîð ìà öèÿ ìî ëå êó ëû òåñ òîñ òå -
ðî íà
65
ÈÑ ÑËÅ ÄÎ ÂÀ ÍÈÅ ÈÍ ÔÐÀÊ ÐÀÑ ÍÎ ÃÎ ÑÏÅÊ ÒÐÀ ÒÅÑ ÒÎÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ È ÝÒÈÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ
Òèï êî ëå áà íèÿ* Òåñ òîñ òå ðîí Ýòèñ òå ðîí
Ìî äà nðàñ ñ÷ nýêñï [12] I Ìî äà nðàñ ñ÷ nýêñï [12] I
1 2 3 4 5 6 7 8 9
n (O–H) 141 3629
3628;
3382
18,0 147 3622 3404 24,3
n (Ñ50–Í) – – – – 146 3312 3261 66,1
n (Ñ4–Í) 140 3013 3019 11,7 145 3014 – 11,7
nas (Ñ
18Í3) è nàs (Ñ
19Í3), â ïðî òè âî ôà çå
(â ÝÒ nàs (Ñ 19Í3) îò ñó òñòâó åò)
139 2984 2959 24,6 144 2992 2977; 2966 15,9
nàs (Ñ
19Í3) è nas (Ñ
18Í3), â îä íîé ôà çå 138 2984 2959 22,6 143 2983 2977; 2966 34,1
nas (Ñ
18Í3) 137 2976 2959 28,0 142 2984 2977; 2966 20,6
nas (Ñ
19Í3) 136 2962 2959 32,5 140 2961 2977; 2966 32,1
nas (Ñ
15Í2) è nas (Ñ
16Í2), â îä íîé ôà çå 135 2955 2944 57,6 141 2972 2935; 2921 33,4
nas (Ñ
2Í2) 134 2954 2944 23,5 139 2954 2935; 2921 23,8
nàs (Ñ
1Í2) è nas (Ñ
11Í2), â ïðî òè âî ôà çå 133 2949 2944 27,2 138 2950 2935; 2921 24.5
nas (Ñ
6Í2) è nas (Ñ
7Í2), â îä íîé ôà çå 132 2941 2944 32,3 136 2942 2935; 2921 35,3
nas (Ñ
15Í2) è nas (Ñ
16Í2), â ïðî òè âî ôà çå 131 2937 2934 5,9 137 2946 2935; 2921 18,2
nas (Ñ
11Í2) è nàs (Ñ
12Í2), â îä íîé ôà çå 130 2936 2934 39,4 135 2939 2935; 2921 38,5
nas (Ñ
6Í2) è nas (Ñ
7Í2), â ïðî òè âî ôà çå
(â ÝÒ äî áàâ ëÿ åò ñÿ nas (Ñ
16Í2), D)
129 2924 2934 44,5 133; 132 2926; 2924 2935; 2921 65,2; 10,1
nas (Ñ
12Í2) è nas (Ñ
11Í2), â îä íîé ôà çå 128 2922 2934 40,3 134 2930 2935; 2921 16,0
ns (Ñ
18Í3); ns (Ñ
16Í2). 127 2914 2902 28,1 131 2919 2908 18,3
ns (Ñ
15Í2) è ns (Ñ
16Í2), â îä íîé ôà çå 126 2908 2902 39,7 – – – –
ns (Ñ
19Í3); ns (Ñ
11Í2)
(â ÝÒ äî áàâ ëÿ åò ñÿ ns (Ñ 15Í2) D)
125 2903 2902 39,4 130 2903 2908 29,7
ns (Ñ
15Í2) è ns (Ñ
16Í2), â ïðî òè âî ôà çå
(â ÝÒ äî áàâ ëÿ åò ñÿ ns (Ñ
12Í2) ; ns(Ñ
19Í3))
124 2899 2902 25,2 129 2903 2908 41,0
ns (Ñ
19Í3); ns (Ñ
11Í2) 123 2898 2902 6,2 128 2898 2886 9,1
ns (Ñ
6Í2) è ns (Ñ
7Í2), â îä íîé ôà çå 122 2893 – 16,3 127 2894 2886 10,6
ns (ÑÍ2) À, â ïðî òè âî ôà çå 121 2888 – 24,6 125 2888 2886 22,2
ns (Ñ
7Í2); n (Ñ8–Í) 120 2880 – 30,2 124 2882 2886 25,4
ns (Ñ
2Í2) è ns (Ñ
1Í2), â îä íîé ôà çå 119 2877 – 4,4 123 2877 2886 4,0
ns (Ñ
7Í2); n (Ñ8–Í) 118 2871 2870 11,2 122 2872 2869 11,4
ns (Ñ
12Í2) 117 2868 2870 31,9 126 2893 – 27,0
Òàá ëè öà 1
×àñ òî òû (n, ñì–1) è èí òåí ñèâ íîñ òè (I, êì/ìîëü) âà ëåí òíûõ íîð ìàëü íèõ êî ëå áà íèé â êî ëå áà òåëü íûõ ñïåê òðàõ ïî ãëî ùå íèÿ
ìî ëå êóë òåñ òîñ òå ðî íà è ýòèñ òå ðî íà, ðàñ ñ÷è òàí íûå ìå òî äîì ÂÇLYP/6-31 G**
âè äå ñëîæ íîé ïî ëî ñû (ðèñ. 3, 4). Êàê è îæè äà ëîñü,
àñèì ìåò ðè÷ íûå âà ëåí òíûå êî ëå áà íèÿ Ñ–Í ìå òèëü -
íûõ è ìå òè ëå íî âûõ ãðóïï îò ìå ÷à þò ñÿ ïðè áîëü -
øèõ ÷àñ òî òàõ ïî ñðàâ íå íèþ ñ ñèì ìåò ðè÷ íû ìè. Ðàñ -
ñ÷è òàí íûå íà ìè çíà ÷å íèÿ nìàêñ äëÿ àñèì ìåò ðè÷ íûõ
è ñèì ìåò ðè÷ íûõ âà ëåí òíûõ êî ëå áà íèé Ñ–Í ìå -
òèëü íûõ ãðóïï ðàâ íû ñî îò âå òñòâåí íî 2962 è
2903 ñì–1, ïðè ÷åì ñèì ìåò ðè÷ íûå êî ëå áà íèÿ Ñ–Í
ìå òèëü íûõ ãðóïï ñìå øè âà þò ñÿ ñ òà êî âû ìè ìå òè -
ëå íî âûõ ãðóïï.  ÝÒ, ïî äàí íûì íà øèõ ðàñ ÷å òîâ,
ïî ëî ñà âà ëåí òíûõ àñèì ìåò ðè÷ íûõ êî ëå áà íèé Ñ–Í
ìå òèëü íûõ ãðóïï äîë æíà ðàñ ùåï ëÿòü ñÿ íà äâå ñ
nìàêñ ïðè 2983 è 2961 ñì–1 (òàáë. 1), ÷òî è íà áëþ äà åò -
ñÿ â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì ÈÊ ñïåê òðå ïðè 2977 è
2966 ñì–1 (ðèñ. 4). Â ÒÑ ýòè ïî ëî ñû ñëè âà þò ñÿ
(ðèñ. 3).
Ìî äû, ïðè íàä ëå æà ùèå âà ëåí òíûì êî ëå áà íè ÿì
Ñ–Í â ìå òè ëå íî âûõ ãðóï ïàõ, áî ëåå èí òåí ñèâ íû ïî
ñðàâ íå íèþ ñ ìå òèëü íû ìè ãðóï ïà ìè (òàáë. 1). Íà è -
áîëü øåå ÈÊ ïî ãëî ùå íèå â îá ëàñ òè êî ëå áà íèé ñâÿ -
çåé Ñ–Í îò ìå ÷å íî äëÿ ìå òè ëå íî âûõ ãðóïï ÒÑ â
êîëü öå D (ìî äà 135, I = 57,6 êì/ìîëü). Â ÝÒ ìàê ñè -
ìóì ïî ãëî ùå íèÿ ñìå ùåí íà 29 ñì–1 â ñòî ðî íó ìåíü -
øèõ ÷àñ òîò è îá óñëîâ ëåí êî ëå áà íè ÿ ìè ñâÿ çåé Ñ–Í
êàê â öèê ëî ïåí òà íîëü íîì êîëü öå D, òàê è â öèê ëî -
ãåê ñà íî âîì êîëü öå Â. Ïî ñðàâ íå íèþ ñ íè ìè èí òåí -
66
ÈÑ ÑËÅ ÄÎ ÂÀ ÍÈÅ ÈÍ ÔÐÀÊ ÐÀÑ ÍÎ ÃÎ ÑÏÅÊ ÒÐÀ ÒÅÑ ÒÎÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ È ÝÒÈÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
n (Ñ–Í) Â, Ñ 116 2840 2848 13,5 121 2847 2849 12,5
n (Ñ–Í) D 115 2824 – 42,8 – – – –
n (Ñ–Í) Â, Ñ, D 114 2814 – 7,0 120 2842 2849; 2824 1,8
n (ѺÑ) – – – – 119 2107 2105 0,7
n (Ñ=O) 113 1688 1663 321,7 118 1688 1659 319,4
n (Ñ4=C5) 112 1604 1613 62,2 117 1604 1613 61,2
Ï ð è ì å ÷ à í è å. n – âà ëåí òíîå êî ëå áà íèå (ðàñ òÿ ãè âà íèå–ñæè ìà íèå ñâÿ çåé); ns è nas – ñèì ìåò ðè÷ íîå è àñèì ìåò ðè÷ íîå ñî îò âå òñòâåí -
íî.
Îêîí ÷à íèå òàáë. 1
4000 3000 2000 1500 1000 500
100
50
0
n(OHíeac ) n(OHac )
nas(CH2 )
nas(CH3 )
n
(Ñ
4
Í
)
140
141
139-136
135-128
ns(CH2,CH3)
127-117
n(C-H)
116-114
n(C3=O)
113
112
100
101-104
d(bCH2)
das(CH3)
n, ñì-1
n(C4=Ñ5)
d(bC2H2)
111-105
d(bCH2)
das(CH3)
99
88
75-72 67
7
0
-
6
8
78-77
65-63 62
45
39 38
37
29
d(À, Â),
d(Ñ4Í)
r(rCH2)
r(rCH2)
d(Ñ4Í)
d(Ñ4Í)
6
0
-5
8
5
7
-5
5
53
r
(r
C
1
2
H
2
)
r(rCH3)
r(tC17OH)
r
(w
C
H
2
)
9
3
-8
9
r
(t
C
1
7
O
H
)
8
3
-8
0
d
(b
Ð
C
1
7
O
H
)
d(Ñ4Í)
r(tC17OH) n(C17-O)
r(tCH3) n(C-C) D
n
(C
1
7 -
O
)
r
(t
C
1
7
O
H
)
n(C- Ñ)
r(wC1H2)
ds(ÑÍ3), d(ÑÍ)
98-96
95-94
Ðèñ. 3. ÈÊ ñïåêòð òåñ òîñ òå ðî íà [12] (ïî îñè îðäè íàò – ïðî ïóñ êà íèå, %)
ñèâ íîñòü ÈÊ ïî ãëî ùå íèÿ ìå òè íî âûõ ãðóïï çíà ÷è -
òåëü íî ìåíü øå.
Èñêëþ ÷å íèå ñî ñòàâ ëÿ åò èí òåí ñèâ íîñòü ìî äû
115 â ÒÑ, îá óñëîâ ëåí íîé êî ëå áà íè åì ìå òè íî âîé
ãðóï ïû Ñ17–Í, ãäå îíà íå ïîñ ðå äñòâåí íî ñâÿ çà íà ñ
ãèä ðîê ñèëü íîé ãðóï ïîé (I = 42,8 êì/ìîëü). Â ÈÊ
ñïåê òðå ÝÒ äàí íàÿ ïî ëî ñà îò ñó òñòâó åò.
Íà ëè ÷èå ýòè íèëü íîé ãðóï ïû â ìî ëå êó ëå ÝÒ
ïðè âî äèò ê ïî ÿâ ëå íèþ ìà ëî èí òåí ñèâ íîé ìî äû 119
ïðè 2107 ñì–1 (ðèñ. 4, nýêñï = 2105 ñì–1 [12]), ÷òî ñî ãëà -
ñó åò ñÿ ñ õà ðàê òå ðèñ òè ÷åñ êè ìè ÈÊ ÷àñ òî òà ìè âà -
ëåí òíûõ êî ëå áà íèé –ÑºÑ– ýòè íèëü íîé ãðóï ïû
(ñëà áîå ïî ãëî ùå íèå) [11]. Íà è áî ëåå èí òåí ñèâ íàÿ
ïî ëî ñà â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì ÈÊ ñïåê òðå (ðèñ. 3, 4)
ïðè íàä ëå æèò êî ëå áà íè ÿì ïî ëÿð íîé ñâÿ çè Ñ=Î [12].
 ðà áî òå [13] n (Ñ=Î) â ÈÊ ñïåê òðå Í-ôîñ ôî íà òà TC
íà áëþ äà åò ñÿ ïðè 1680 ñì–1. Ðàñ ñ÷è òàí íîå íà ìè çíà ÷å -
íèå n(Ñ=Î) ñî ñòàâ ëÿ åò 1688 ñì–1. Â äàí íîì êî ëå áà -
íèè ó÷àñ òâó åò ôðàã ìåíò Ñ2–Ñ3–Ñ4 êîëü öà À.
Êî ëå áà òåëü íûå ìî äû 112 â ÈÊ ñïåê òðå ÒÑ è 117
â ÝÒ ñðåä íåé èí òåí ñèâ íîñ òè ñ ðàñ ÷åò íîé ÷àñ òî òîé
1604 ñì–1 (n ýêñï = 1613 ñì–1 [12], 1600 ñì–1 [13]) îáó-
ñëîâ ëå íû õà ðàê òå ðèñ òè ÷åñ êèì êî ëå áà íè åì ñâÿ çè
Ñ4=Ñ5 ñ áîëü øîé àì ïëè òó äîé, ÷òî ïðè âî äèò ê ñèëü -
íûì äå ôîð ìà öè îí íûì êî ëå áà íè ÿì ãðóïï àòî ìîâ
Î=Ñ3–Ñ4–Í è Ñ6–Ñ5–Ñ10 ñ èç ìå íå íè åì óãëîâ.
Äå ôîð ìà öè îí íûå êî ëå áà íèÿ. Àñèììåòðè÷íûå
äå ôîð ìà öè îí íûå êî ëå áà íèÿ ìå òèëü íûõ ãðóïï ñìå -
øè âà þò ñÿ ñ íîæ íè÷ íû ìè êî ëå áà íè ÿ ìè ìå òè ëå íî -
âûõ ãðóïï (b(CH2)) è ïðî ÿâ ëÿ þò ñÿ â îá ëàñ òè 1485–
1451 ñì–1. Èì ïðè íàä ëå æàò ìà ëî èí òåí ñèâ íûå êî ëå -
áà òåëü íûå ìî äû 111–101 â ÈÊ ñïåê òðå ÒÑ è 116–
106 â ÝÒ. Â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì ÈÊ ñïåê òðå (ðèñ.
3) â ýòîé îá ëàñ òè ÷àñ òîò èìå þò ñÿ ïî ëî ñû ïðè 1470,
1454, 1448 ñì–1 â ÒÑ è 1471, 1456, 1447 ñì–1 â ÝÒ
(ðèñ. 4).
Ìî äà 100 ñ ðàñ ñ÷è òàí íîé ÷àñ òî òîé 1434 ñì–1 â
ÒÑ (nýêñï = 1432 ñì–1 [12]) è 105 ïðè òîé æå ÷àñ òî òå â
ÝÒ (nýêñï = 1430 ñì–1) îá óñëîâ ëå íû êî ëå áà íè ÿ ìè ìå -
òè ëå íî âîé ãðóï ïû Ñ2Í2 â êîëü öå A. Ñèì ìåò ðè÷ íàÿ
ôîð ìà äå ôîð ìà öè îí íûõ êî ëå áà íèé ìå òèëü íûõ
ãðóïï ñìå øè âà åò ñÿ ñ êî ëå áà íè ÿ ìè Ñ–Í-ãðóïï è
ïðî ÿâ ëÿ åò ñÿ â óçêîé îá ëàñ òè ÷àñ òîò (nðàñ ñ÷=
= 1390–1377 ñì–1). Â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì ÈÊ ñïåê -
òðå (ðèñ. 3) â ýòîé îá ëàñ òè ÷àñ òîò íà õî äÿò ñÿ ïî ëî ñû
ïðè 1378 ñì–1 â ÒÑ è 1383 ñì–1 â ÝÒ (ðèñ. 4). Â ÒÑ ÈÊ
ïî ãëî ùå íèå â óêà çàí íîé îá ëàñ òè ñëà áîå (ìî äû
98–96, Iìàêñ= 8,0 êì/ìîëü), îäíà êî â ÝÒ, êàê ïî êà çû -
âàþò íà øè ðàñ ÷å òû, ýòà ïî ëî ñà ñòà íî âèò ñÿ áî ëåå
èí òåí ñèâ íîé (ìî äû 104–102, Iìàêñ= 20,6 êì/ìîëü).
Ýêñïå ðè ìåí òàëü íûé ÈÊ ñïåêòð ÝÒ (ðèñ. 4) ïîä-
òâåð æäà åò íà øè ïðåä ñêà çà íèÿ. Ìî äà 99 â ÒÑ, îáó-
67
ÈÑ ÑËÅ ÄÎ ÂÀ ÍÈÅ ÈÍ ÔÐÀÊ ÐÀÑ ÍÎ ÃÎ ÑÏÅÊ ÒÐÀ ÒÅÑ ÒÎÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ È ÝÒÈÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ
4000 3000 2000 1500 1000 500
100
50
0
147
n(OH)
144–140
nas(CH3 )
n(Ñ50-Í)
146
139-132
nas(CH2 )
131-129 ns(CH3 )
120 n(CH)
121 n(CH)
122 ns(CH2 ),n(CH)
128-123 ns(CH2 )
119
n(C C)
118
117
45
42
33
59
52
77
73
67
66
65-64
44
43
37
40-39
d(b CH2 )
das(CH3 )
116-110
109-108
das(CH3 )
d(b CH2 )
107-106
105
104-102
101-100
83-82
81-79
n(C3=O)
n(C4=C5)
d(b C2H2)
ds(CH3),
d(CH)
r(wC1H2 )
96
91
90
8
6
-
8
4
d
(C
4
H
),
d
(b
C
1
7
O
H
),
(w
C
H
2
)
r
(t
C
1
7
O
H
)
n
(C
1
7 -
O
)n
(C
-C
)
r(tC17OH)
d(C4H)
n(C17-O)
n(C-C) D
r(rCH3 )
r(rC12H2 )
d(C4H)
r(rCH2 ),
d(C4H)
d(A, B),
d(C4H)
r(rCH2)
d(C50H)
r(tC49 C50-H)
n, ñì-1
Ðèñ. 4. ÈÊ ñïåêòð ýòèñ òå ðî íà [12] (ïî îñè îðäè íàò – ïðî ïóñ êà íèå, %)
68
ÈÑ ÑËÅ ÄÎ ÂÀ ÍÈÅ ÈÍ ÔÐÀÊ ÐÀÑ ÍÎ ÃÎ ÑÏÅÊ ÒÐÀ ÒÅÑ ÒÎÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ È ÝÒÈÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ
Òèï êîëåáàíèÿ*
Òåñ òîñ òå ðîí Ýòèñ òå ðîí
Ìî äà nðàñ ñ÷. I Ìî äà nðàñ ñ÷. I
1 2 3 4 5 6 7
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑ19Í3); r(tÑÍ2) 28 492 3,9 32 493 4,5
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑ19Í3); r(t Ñ16Í2); r(tÑ17ÎÍ) 27 486 0,7 – – –
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑ º C–Í); r(tÑ17ÎÍ) – – – 31 485 2,5
d(Â, Ñ, D); r(tÑ11Í2); r(tÑ º C –Í); r(tÑ17ÎÍ) – – – 30 478 6,6
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑÍ3); r(tÑÍ2) À, Ñ; r(tÑ17ÎÍ) 26 460 0,8 29 461 4,2
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑ2Í2, Ñ
6Í2, Ñ
16Í2); r(tÍÑ17ÎÍ) 25 439 0,5 – – –
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑ2Í2, Ñ
11Í2, Ñ
18Í3); r(tÑ º C –Í); r(tÑ17ÎÍ) – – – 28 435 0,1
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑ6Í2, Ñ
16Í2, Ñ
8Í); r(tÑ º C –Í); r(tÑ17ÎÍ) – – – 27 418 0,6
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑ6Í2, Ñ
15Í2, Ñ
16Í2); (â ÝÒ r(tÑ º C –Í); r(tÑ17ÎÍ)) 24 415 0,3 26 411 0,4
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑÍ2) À 23 400 1,9 25 399 2,1
d(À, Â, Ñ, D); (â ÝÒ r(tÑ º C – Í), r(tÑ17ÎÍ)) 22 387 5,0 24 383 6,9
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑÍ2) Ñ; r(tÑ18Í3); (â ÝÒ r(tC º C –Í), r(tÑ17ÎÍ)) 21 371 1,2 22 361 0,5
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑÍ2) À, Â; (â ÝÒ r(tÑ º C–Í), r(tÑ17ÎÍ)) 20 363 2,5 23 364 2,8
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑÍ2 À, Ñ11Í2); r(tÑÍ3); (â ÝÒ r(tÑ17–Ñ º C–Í),
r(tÑ17ÎÍ))
19 327 2,8 21 343 3,0
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑÍ3); r(tÑ17ÎÍ); (â ÝÒ r(tÑ º C –Í)) – – – 20 314 1,3
d(À, Â, Ñ, D); r(tÑÍ2 Â); r(tÑÍ3); (â ÝÒ r(tÑ17ÎÍ)) 18 307 1,5 19 306 2,9
d(À, Â, Ñ, D), ñèëü íåå â À; r(tÑÍ2) À; r(tC19Í3) 17 303 0,3 – – –
d(À, Â, Ñ, D); r(r ÑÍ3); r(r ÎÍ) 16 291 10,3 18 296 9,0
d(À, Â, Ñ, D); r(rOÍ); r(tÑ18Í3); (â ÝÒ r(tÑ17–Ñ º C –Í)) – – – 17 277 40,7
d(À, Â, Ñ, D); r(rÎÍ); r(tÑÍ3); (â ÝÒ r(tÑ17– Ñ º C –Í)) – – – 16 272 44,8
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑÍ3); r(tÑÍ2) À; (â ÝÒ r(tÑ17ÎÍ)) 15 269 1,0 15 266 0,6
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tCÍ3); r(tÑ11Í2); (â ÝÒ r(tÑ17ÎÍ)) 14 261 4,4 14 255 0,7
Ñìå ùå íèå êî ëåö (À, Â, Ñ, D); r(r ÑÍ3); r(rÎÍ) 13 258 24,2 13 247 2,3
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(rÑÍ3); r(rÎÍ) 12 250 55,5 – – –
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑÍ3) 11 239 0,1 12 235 1,3
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑÍ3); r(rÎÍ) 10 229 11,2 – – –
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑÍ3), r(tÑÍ2) Ñ, D; r(tÍÑ17ÎÍ)
(â ÝÒ r(tÑ º C –Í))
9 209 1,6 11 216 0,1
Òàá ëè öà 2
×àñ òî òû (n, ñì–1) è èí òåí ñèâ íîñ òè (I, êì/ìîëü) äå ôîð ìà öè îí íûõ íîð ìàëü íèõ êî ëå áà íèé â íèç êî ÷àñ òîò íîé îá ëàñ òè êî ëå áà -
òåëü íûõ ñïåê òðîâ ïî ãëî ùå íèÿ ìî ëå êóë òåñ òîñ òå ðî íà è ýòèñ òå ðî íà, ðàñ ñ÷è òàí íûå ìå òî äîì ÂÇLYP/6-31 G**
ñëîâëåí íàÿ äå ôîð ìà öè îí íû ìè êî ëå áà íè ÿ ìè ìå òè íî -
âûõ ãðóïï â êîëü öàõ C è D è êî ëå áà íè åì ôðàã ìåí òà
Ñ17ÎÍ (nðàñ ñ÷ = 1407 ñì–1; nýêñï = 1413 ñì–1), â ÝÒ îò -
ñóòñòâó åò.
Ñî ñêå ëåò íû ìè êî ëå áà íè ÿ ìè –Ñ–Ñ– ñâÿ çà íû âå -
åð íûå (w) (1355–1243 ñì–1) è êðó òèëü íûå (1255–
800 ñì–1) êî ëå áà íèÿ ìå òè ëå íî âûõ ãðóïï, ïðî èñ õî -
äÿ ùèå íà ðÿ äó ñ äå ôîð ìà öè îí íû ìè êî ëå áà íè ÿ ìè ñ
èç ìå íå íè åì óãëîâ ìåæ äó ñâÿ çÿ ìè (â îá ëàñ òè 1355–
1265 ñì–1), à òàê æå êðó òèëü íûå êî ëå áà íèÿ ìå òèëü -
íûõ ãðóïï (1133–690 ñì–1). Ìà ÿò íè êî âûå êî ëå áà -
íèÿ ÑÍ2-ãðóïï ñìå øè âà þò ñÿ ñ äå ôîð ìà öè ÿ ìè êî -
ëåö è íà õî äÿò ñÿ â îá ëàñ òè 761–703 ñì–1 äëÿ ÒÑ è
761–691 ñì–1 äëÿ ÝÒ. Èíòåí ñèâ íîñ òè ïî ëîñ, ñî îò-
âå òñòâó þ ùèõ äå ôîð ìà öè îí íûì êî ëå áà íè ÿì ÑÍ3-,
ÑÍ2- è ÑÍ-ãðóïï, ñëà áûå, îäíà êî ïî ëî ñû, êàê ïðà -
âè ëî, ðàñ ïî ëî æå íû áëèç êî îäíà ê äðó ãîé è â ÈÊ
ñïåê òðå íà ëà ãà þò ñÿ; ðå çóëü òè ðó þ ùèå ïî ëî ñû èìå -
þò èí òåí ñèâ íîñ òè, äîñ òà òî÷ íûå äëÿ íà áëþ äå íèÿ â
ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì ñïåê òðå (ðèñ. 3, 4). Ïî ëî ñû ïðè
1230 ñì–1 â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì ÈÊ ñïåê òðå ÒÑ
(ðèñ. 3) è ïðè 1233 ñì–1 â ÝÒ (ðèñ. 4), ïî íà øå ìó
ìíå íèþ, îá ðà çî âà íû êî ëå áà íè ÿ ìè Ñ4Í-ãðóï ïû,
ðàç ìå ùåí íîé îêî ëî äâîé íîé ñâÿ çè Ñ4=Ñ5 êîëü öà À
(nðàñ ñ÷ ñî îò âå òñòâåí íî ðàâ íû 1223 è 1224 ñì–1). Ðàñ ñ÷è -
òàí íûå èí òåí ñèâ íîñ òè ÈÊ ïî ãëî ùå íèÿ ýòèõ ïî ëîñ
áëèç êè ê ñðåä íèì (îêî ëî 40 êì/ìîëü). Êî ëå áà íèÿ
d(Ñ4Í) ïðî èñ õî äÿò â ÒÑ òàê æå ïðè 1331, 1173 è
876 ñì–1 (ìî äû 89, 71 è 45 ñî îò âå òñòâåí íî), 761 è
723 ñì–1 (ìî äû 39 è 38), 526 ñì–1 (ìî äà 29) è ïðè òà êèõ
æå ÷àñ òî òàõ â ÝÒ (ìî äû 96, 78, 52, 45, 44, 33).
Ïî ëî ñû d(ÎÍ) âòî ðè÷ íûõ ñïèð òîâ íà áëþ äà þò -
ñÿ îá û÷ íî â îá ëàñ òè 1350–1260 ñì–1 [11]. Ïî ëî ñà,
ñâÿ çàí íàÿ ñ âà ëåí òíû ìè êî ëå áà íè ÿ ìè Ñ–Î, ëå æèò â
óçêîì èí òåð âà ëå ÷àñ òîò, ðàâ íîì 1125–1030 ñì–1 äëÿ
âòî ðè÷ íûõ ñïèð òîâ [11]. Ïî ëî æå íèå ýòèõ ïî ëîñ â
çíà ÷è òåëü íîé ñòå ïå íè èç ìå íÿ åò ñÿ â çà âè ñè ìîñ òè îò
ñòðî å íèÿ ìî ëå êó ëû [11]. Âû ÷èñ ëå íèÿ, ïðî âå äåí -
íûå íà ìè, ïî êà çû âà þò, ÷òî êî ëå áà òåëü íûå ìî äû 99
è 96 â ÒÑ ñ ðàñ ñ÷è òàí íû ìè ÷àñ òî òà ìè 1407 è
1377 ñì–1 îò íî ñÿò ñÿ ê ïëîñ êîñ òíûì äå ôîð ìà öè îí -
íûì êî ëå áà íè ÿì ÎÍ-ãðóï ïû ïðè àòî ìå óãëå ðî äà
Ñ17 â êîëü öå D, ñìå øè âà þ ùèì ñÿ ñ d(ÑÍ) â êîëü öàõ
Ñ è D (â ìî äå 96 è ñ ds (ÑÍ3)). Â ÝÒ ýòî ìó òè ïó êî ëå -
áà íèé îò âå ÷à åò ñëà áî èí òåí ñèâ íàÿ ìî äà 99 ñ ðàñ ñ÷è -
òàí íîé ÷àñ òî òîé 1345 ñì–1 è áî ëåå èí òåí ñèâ íàÿ ìî -
äà 96 ïðè 1332 ñì–1, êî òî ðîé â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì
ñïåê òðå (ðèñ. 3) ñî îò âå òñòâó åò, ïî íà øå ìó ìíå íèþ,
69
ÈÑ ÑËÅ ÄÎ ÂÀ ÍÈÅ ÈÍ ÔÐÀÊ ÐÀÑ ÍÎ ÃÎ ÑÏÅÊ ÒÐÀ ÒÅÑ ÒÎÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ È ÝÒÈÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ
1 2 3 4 5 6 7
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑ16Í2), r(tÑ º C – Í), r(tÑ17ÎÍ) – – – 10 199 1,6
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑÍ3); r(tÍÑ17ÎÍ) 8 192 0,9 9 189 0,7
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑÍ3); r(tÑ17ÎÍ) 7 169 1,7 8 167 1,2
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑ18Í3) 6 149 0,2 7 149 0,4
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑ17ÎÍ) (â ÝÒ r(tÑ º C – Í)) 5 129 1,8 6 129 1,2
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑ18Í3); r(tÑÍ2) D; r(tÑ17ÎÍ) 4 122 0,6 5 126 1,1
r(tÀ, Â, Ñ, D); r(tÑÍ2) D; r(tÑÍ3); (â ÝÒ r(tÑ º C – Í)) – – – 4 97 0,3
Êà ÷à íèå êî ëåö À, Â, Ñ, D 3 81 0,9 3 67 1,2
Êà ÷à íèå êî ëåö À, Â, Ñ, D 2 53 0,9 – – –
Êà ÷à íèå êî ëåö À, Â, Ñ, D – – – 2 48 0,7
Êà ÷à íèå êî ëåö À, Â, Ñ, D 1 38 2,2 1 34 1,6
Ï ð è ì å ÷ à í è å. d – âíóò ðå ííåå äå ôîð ìà öè îí íîå êî ëå áà íèå (èç ìå íå íèå âà ëåí òíî ãî óãëà); r – âíåø íåå äå ôîð ìà öè îí íîå êî ëå áà -
íèå: r – ìà ÿò íè êî âîå; t – êðó òèëü íîå.
Îêîí ÷à íèå òàáë. 2
70
ïî ëî ñà ïðè 1331 ñì–1.  îá ëàñ òè ÷àñ òîò 1324–
980 ñì–1 ïðî èñ õî äÿò êðó òèëü íûå êî ëå áà íèÿ ôðàã -
ìåí òà Ñ17ÎÍ, ñâÿ çàí íûå ñî ñêå ëåò íû ìè êî ëå áà íè ÿ -
ìè n (Ñ–Ñ).
Íà ëè ÷èå ïî ëÿð íîé ñâÿ çè Ñ–Î âû çû âà åò ïî ÿâ ëå -
íèå â ÈÊ ñïåê òðå ÒÑ äâóõ äîñ òà òî÷ íî èí òåí ñèâ íûõ
êî ëå áà òåëü íûõ ìîä ïðè 1117 ñì–1 (ìî äà 67) è
1054 ñì–1 (ìî äà 62). Â ýêñ ïå ðè ìåí òàëü íîì ÈÊ ñïåê -
òðå ÒÑ, ñêî ðåå âñå ãî, èì îò âå ÷à þò ïî ëî ñû ïðè 1115
è 1057 ñì–1. Â ÝÒ ñî îò âå òñòâó þ ùèå ìî äû (73 è 67)
èìå þò áîëü øóþ èí òåí ñèâ íîñòü è íà áëþ äà þò ñÿ
ïðè ìåíü øèõ ÷àñ òî òàõ (1113 è 1042 ñì–1).
 íà øåì ñèñ òå ìà òè ÷åñ êîì ïîä õî äå ê àíà ëè çó
ñè ëî âî ãî ïî ëÿ è ÈÊ ñïåê òðîâ ãîð ìî íîâ [10, 15] íà
îñíî âå ðàñ ÷åò íûõ ìå òî äîâ êâàí òî âîé õè ìèè ïî ÿâ -
ëÿ åò ñÿ âîç ìîæ íîñòü ïðåä ñêà çû âàòü íèç êî ÷àñ òîò -
íûå êî ëå áà íèÿ, êî òî ðûå íå äîñ òóï íû èç ìå ðå íè ÿì ñ
ïî ìîùüþ ñòàí äàð òíîé ÈÊ ñî ëå âîé îïòè êè, õî òÿ ñî -
âðå ìåí íûå ìå òî äû ðà äè îñ ïåê òðîñ êî ïèè ìèê ðî -
âîëí óæå ïî çâî ëÿ þò çîí äè ðî âàòü è ýòó îá ëàñòü êî -
ëå áà íèé.  äè à ïà çî íå ÷àñ òîò 500–34 ñì–1 êî ëå áà -
òåëü íûå ìî äû îá ðà çó þò îá ëàñòü ïî ãëî ùå íèÿ, ñâÿ-
çà ííóþ ñ äå ôîð ìà öè îí íû ìè êî ëå áà íè ÿ ìè âñåõ êî -
ëåö óãëå ðîä íî ãî ñêå ëå òà, êðó òèëü íû ìè êî ëå áà íè ÿ -
ìè ÑÍ3- è ÑÍ2-ãðóïï, ôðàã ìåí òà ÑÎÍ è ýòè íèëü -
íîé ãðóï ïû. Â êî ëå áà òåëü íûõ ìî äàõ 16, 13, 12, 10
(ÒÑ) è 18, 17, 16, 13 (ÝÒ) èìå þò ñÿ âêëà äû ìà ÿò íè -
êî âûõ êî ëå áà íèé ìå òèëü íûõ ãðóïï è ãèä ðîê ñèëü -
íîé ãðóï ïû. Êî ëå áà òåëü íûå ìî äû 12 (ÒÑ) è 16, 17
(ÝÒ) îá ëà äà þò áîëü øåé èí òåí ñèâ íîñ òüþ (òàáë. 2) è
äîë æíû ÷åò êî ïðî ÿ âèòü ñÿ ïðè ðà äè î ÷àñ òîò íîì çîí -
äè ðî âà íèè â îá ëàñ òè 7500 ÃÃö. Áîëü øàÿ ïëîò íîñòü
íèç êî ÷àñ òîò íûõ êî ëå áà íèé ïî çâî ëÿ åò äå ôîð ìà öè -
îí íûì âèá ðà öè ÿì ÷å òû ðåõ÷ëåí íûõ öèê ëîâ ëåã êî
âîç áóæ äàòü ñÿ ïðè ôè çè î ëî ãè ÷åñ êîé òåì ïå ðà òó ðå
òå ëà è îá åñ ïå ÷è âàòü, íà íàø âçãëÿä, âû ñî êóþ àê -
òèâ íîñòü ãîð ìî íîâ, à òàê æå èõ èç áè ðà òåëü íîñòü
ïðè âçà è ìî äå éñòâèè ñ ðå öåï òî ðà ìè.
Âû âî äû. Ïðî âå äåí íûå ðàñ ÷å òû ïî êà çà ëè íà-
äåæ íîñòü ìå òî äà ôóíê öè î íà ëà ïëîò íîñ òè
B3LYP/6- 31G** â ïðåä ñêà çà íèè ÷èñ ëà àê òèâ íûõ
êî ëå áà íèé â ÈÊ ñïåê òðàõ ñòå ðî èä íûõ ãîð ìî íîâ è
èõ ÷àñ òîò. Îñíîâ íûå èç ìå íå íèÿ ÷àñ òîò è èí òåí ñèâ -
íîñ òåé âà ëåí òíûõ è äå ôîð ìà öè îí íûõ êî ëå áà íèé
ïðè ââå äå íèè ýòè íèëü íîé ãðóï ïû â ìî ëå êó ëó Ñ19-
ñòå ðî è äà ñâÿ çà íû ñ ÷àñ òè÷ íûì èç ìå íå íè åì ôîðì
êî ëå áà íèé (â òàáë. 1 è 2 âû äå ëå íî êóð ñè âîì), à òàê -
æå èõ àì ïëè òó äû. Ýòè èç ìå íå íèÿ íà áëþ äà þò ñÿ, â
îñíîâ íîì, â êî ëå áà òåëü íûõ ìî äàõ, îá óñëîâ ëåí íûõ
êî ëå áà íè åì àòî ìîâ â êîëü öå D.
ÈÊ ñïåê òðû ÒÑ è ÝÒ, à òàê æå äðó ãèõ èñ ñëå äî -
âàí íûõ íà ìè ñòå ðî èä íûõ ãîð ìî íîâ [15] â îá ëàñ òè
1500–800 ñì–1 íå ñóò ìíî ãî îá ùèõ ÷åðò, îá óñëîâ -
ëåí íûõ âà ëåí òíû ìè è äå ôîð ìà öè îí íû ìè êî ëå áà -
íè ÿ ìè Ñ–Ñ â ñèñ òå ìå èç ÷å òû ðåõ êî ëåö. Õî òÿ â äàí -
íîé ðà áî òå àíà ëèç ñî ñðå äî òî ÷åí íà ïðè ðî äå ðàç ëè -
÷èé ÈÊ ñïåê òðîâ äâóõ ðî äñòâåí íûõ ìî ëå êóë ãîð-
ìî íîâ (ÒÑ è ÝÒ), ÷òî âàæ íî äëÿ àíà ëè òè ÷åñ êèõ çà -
äà÷, îäíà êî ïðåä ñòàâ ëåí íîå òå î ðå òè ÷åñ êîå èñ ñëå -
äî âà íèå èìå åò áî ëåå øè ðî êóþ öåëü. Ñèñ òå ìà òè ÷åñ -
êèé ïîä õîä ê ðàñ øèô ðîâ êå âñåõ êî ëå áà òåëü íûõ
÷àñ òîò ðÿ äà ñòå ðî èä íûõ ãîð ìî íîâ íà îñíî âå äîñ òà -
òî÷ íî òî÷ íî ãî ìå òî äà êâàí òî âîé õè ìèè ïî çâî ëÿ åò
íå òîëü êî óñòà íî âèòü ñâÿçü ìåæ äó ñòðî å íè åì ðàç -
ëè÷ íûõ ãîð ìî íîâ è èõ ñïåê òðàëü íû ìè ïðî ÿâ ëå íè ÿ -
ìè â ÈÊ ïî ãëî ùå íèè è êîì áè íà öè îí íîì ðàñ ñå ÿ íèè
ñâå òà, íî è ïî ìî÷ü â ïî íè ìà íèè ñïå öè ôè êè âîç äåé-
ñòâèÿ ýòèõ ãîð ìî íîâ íà êîí êðåò íûå áè î ëî ãè ÷åñ êèå
ïðî öåñ ñû. Íàø ïîä õîä ìîæåò äàòü âîç ìîæ íîñòü
âû ÿñ íèòü, ÷åì îá óñëîâ ëå íà ñïå öè ôè÷ íîñòü ñòå ðî -
èä íûõ ãîð ìî íîâ è èõ ñïî ñîá íîñòü ñâÿ çû âàòü ñÿ ñ ðå -
öåï òî ðà ìè, â ÷àñ òíîñ òè, âû ÿñ íèòü ðîëü è ïî íÿòü,
êà êèì îá ðà çîì ýòà íå æåñ òêàÿ êî ëå áà òåëü íàÿ ñèñ òå -
ìà èç øåñ òè÷ ëåí íûõ è ïÿ òè ÷ëåí íî ãî öèê ëîâ ðå çî -
íàí ñíî âçà è ìî äå éñòâó åò ñ êî ëå áà íè ÿ ìè ðå öåï òîð -
íûõ áåë êîâ. Òà êîå âçà è ìî äå éñòâèå ìî æåò îá óñëîâ -
ëè âàòü èç áè ðà òåëü íîñòü ãîð ìî íîâ ïðè ñâÿ çû âà íèè
ñ ðå öåï òî ðà ìè.
V. À. Minaeva, Â. F. Minaev, S. S. Kapinus
Study of IR spectrum of the testosterone and ethyniltestosterone by
quantum-chemical density functional theory
Summary
Aim. To perform full assignment of IR spectra of steroid hormones,
testosterone and ethyniltestosterone and to connect vibrational
frequency and intensity of IR absorption bands with the
peculiarities of electronic structure and geometry of the above
hormones. Methods. Calculations of vibrational frequency and
intensity of IR bands of testosterone and ethyniltestosterone are
performed using the density functional theory within the
B3LYP/6-31G** approach with a complete geometry optimization
by the gradient method. Results. Complete assignment of IR absor-
ption bands of testosterone and ethyniltestosterone is performed.
Conclusions. For the first time the frequencies and normal modes of
vibrations are predicted in the low-frequency region of the IR
ÈÑ ÑËÅ ÄÎ ÂÀ ÍÈÅ ÈÍ ÔÐÀÊ ÐÀÑ ÍÎ ÃÎ ÑÏÅÊ ÒÐÀ ÒÅÑ ÒÎÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ È ÝÒÈÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ
spectrum. Biological importance of the obtained results is
discussed.
Keywords: testosterone, ethyniltestosterone, quantum-che-
mical density functional theory, vibrational IR spectra.
Â. Î. ̳íàºâà, Á. Ï. ̳íàºâ, Ñ. Ñ. Êàï³íóñ
Äîñë³äæåí íÿ ³íôðà ÷åð âî íî ãî ñïåê òðà òåñ òîñ òå ðî íó òà
åòèñ òå ðî íó êâàí òî âî-õ³ì³÷íèì ìå òî äîì ôóíêö³îíà ëó ãóñ òè íè
Ðå çþ ìå
Ìåòà. Ïðî âåñ òè ïî âíå â³äíå ñåí íÿ ²× ñïåêòð³â ñòå ðî¿ äíèõ ãîð -
ìîí³â òåñ òîñ òå ðî íó òà åòèñ òå ðî íó ³ âñòà íî âè òè çâ’ÿ çîê ì³æ
÷àñ òî òàìè òà ³íòåí ñèâí³ñòþ ²× ñìóã ³ îñîá ëè âîñ òÿ ìè ¿õíüî¿
åëåê òðîí íî¿ ñòðóê òó ðè òà áó äî âè çà çíà ÷å íèõ ãîð ìîí³â. Ìå òî -
äè. Êî ëè âàëüí³ ÷àñ òî òè òà ³íòåí ñèâ íîñò³ ²× ñìóã ïî ãëè íàí íÿ
ìî ëå êóë ñòå ðî¿ äíèõ ãîð ìîí³â ðîç ðà õî âà íî êâàí òî âî-õ³ì³÷íèì
ìå òî äîì ôóíêö³îíà ëó ãóñ òè íè íà ð³âí³ òåî𳿠B3LYP/6-31G** ç
ïîâíîþ îïòèì³çàö³ºþ ãå î ìåò𳿠ìå òî äîì ãðà䳺íòà ïî âíî¿
åíåð㳿. Ðå çóëü òà òè. Çðîá ëå íî ïî âíå ðîç øèô ðó âàí íÿ ²× ñìóã
ïî ãëè íàí íÿ òåñ òîñ òå ðî íó òà åòèñ òå ðî íó. Âèñ íîâ êè. Âïåð øå
ïåðåä áà ÷å íî ÷àñ òî òè ³ ôîð ìè íèç ü êî ÷àñ òîò íèõ êî ëè âàíü.
Ñòèñëî îá ãî âî ðþºòüñÿ á³îëîã³÷íå çíà ÷åí íÿ îò ðè ìà íèõ ðå çóëü -
òàò³â.
Êëþ ÷îâ³ ñëî âà: òåñ òîñ òå ðîí, åòèñ òå ðîí, êâàí òî âî-õ³-
ì³÷íèé ìå òîä ôóíêö³îíà ëó ãóñ òè íè, êî ëè âàëü íèé ²× ñïåêòð.
ÑÏÈÑÎÊ ËÈÒÅÐÀÒÓÐÛ
1. Sergeev P. V. Steroid hormones.–Moscow: Nauka, 1984.–
240 p.
2. Meynuoring C. Mechanism of androgens action.–Moscow:
Mir, 1972.–224 p.
3. Kushlinskij N. E., Degtjar V. G. Metabolism and mechanism
of androgens action.–Moscow: RAMS, 2005.–182 p.
4. Kulinskij B. I. Transfer and transduction of hormone signal to
different cell compartments // Soros Education J.–1997.–
N 8.–P. 14–19.
5. Bursi R., Groen M. Application of (quantitative) structure-
activity relationships to progestagenes: from serendipity to
structure-based design // Eur. J. Med. Chem.–2000.–35, N 9.–
P. 787–796 .
6. Minaev B. F., Minaeva V. A., Pristupa R. M. Geometry and
electronic structure study of testosterone, 17a-methyl testo-
sterone and ethysterone by density functional method // Visn.
Cherkas. State Univ. of Technol.–2006.–N 2.–P. 134–140.
7. Becke A. Density-functional thermochemistry. The role of
exact exchange // J. Chem. Phys.–1993.–98, N 7.–P. 5648–
5655.
8. Lee C., Yang W., Parr R. Development of the Colle-Salvetti cor-
relation-energy formula into a functional of the electron density
// Phys. Rev.–1988.–37, N 2.–P. 785–789.
9. Frisch M. J., Trucks G. W., Schlegel H. B., Scuseria G. E.,
Robb M. A., Cheeseman J. R., Montgomery Jr., J. A., Vreven
T., Kudin K. N., Burant J. C., Millam J. M., Iyengar S. S., To-
masi J., Barone V., Mennucci B., Cossi M., Scalmani G., Re-
ga N., Petersson G. A., Nakatsuji H., Hada M., Ehara M., To-
yota K., Fukuda R., Hasegawa J., Ishida M., Nakajima T.,
Honda Y., Kitao O., Nakai H., Klene M., Li X., Knox J. E.,
Hratchian, H. P., Cross J. B., Bakken V., Adamo C., Ja-
ramillo J., Gomperts R., Stratmann R. E., Yazyev O., Austin
A. J., Cammi R., Pomelli C., Ochterski J. W., Ayala P. Y., Mo-
rokuma K., Voth G. A., Salvador P., Dannenberg J. J., Zakr-
zewski V. G., Dapprich S., Daniels A. D., Strain M. C., Farkas
O., Malick D. K., Rabuck A. D., Raghavachari K., Foresman
J. B., Ortiz J. V., Cui Q., Baboul A. G., Clifford S., Cioslowski
J., Stefanov B. B., Liu G., Liashenko A., Piskorz P., Koma-
romi I., Martin R. L., Fox D. J., Keith T., Al-Laham M. A.,
Peng C. Y., Nanayakkara A., Challacombe M., Gill P. M. W.,
Johnson B., Chen W., Wong M. W., Gonzalez C., Pople J. A.
Gaussian 03, Revision C.02.–Wallingford CT: Gaussian Inc.,
2004.
10. Minaev B. F., Minaeva V. A. Study of IR spectrum of the
17b-estradiol by quantum-chemical density functional theory
// Biopolym. cell.–2006.–22, N 5.–P. 363–374.
11. Bellamy L. Infrared spectra of molecules.–Moscow: IL,
1957.–444 p.
12. http://www.aist.go.jp/RIODB/SDBS/ (National Institute of
Advanced Industrial Science and Technology, date of ac-
cess).
13. Pat. 2009147 Russian Federation, Ñ07J9/00. N 4908998/04;
appl. 08.02.1991. H-phosphonates of hydroxyl-containg ste-
roids as reagents for solid state synthesis of steroid deriva-
tives of oligonucleotides or their analogous / A. G. Venjami-
nova, Z. A. Sergeeva, V. Z. Bashirova (The patent owner No-
vosibirsk Institute of Bioorganic Chemistry SB RAS) // Publ.
15.03.1994.
14. Kubli-Garfias C. Ab initio comparative study of the electro-
nic structure of testosterone, epitestosterone and androstendi-
one // J. Mol. Struct. (Theochem).–1998.–422, N 1–3.–
P. 167–177.
15. Minaeva V. A., Minaev B. F., Hovorun D. N. Vibrational
spectra of the steroid hormones, estradiol and estriol, calcu-
lated by density functional theory. The role of low-frequency
vibrations // Ukr. Biokhim. Zhur.–2008.–80, N 4.–P. 82–95.
ÓÄÊ 547.515.0
Íàä³éøëà äî ðå äàêö³¿ 12.05.09
71
ÈÑ ÑËÅ ÄÎ ÂÀ ÍÈÅ ÈÍ ÔÐÀÊ ÐÀÑ ÍÎ ÃÎ ÑÏÅÊ ÒÐÀ ÒÅÑ ÒÎÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ È ÝÒÈÑ ÒÅ ÐÎ ÍÀ
|