Rywalizacja polityczna o Białoruś w latach 1917–1919 między białoruskimi socjalistami a bolszewikami. Powstanie Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej

• Видавець: Інститут історії України НАН України
• Дата: 2022
• Автор: Michaluk, D.
• Формат: Стаття
• Мова: Polish
• Опубліковано: Інститут історії України НАН України 2022
• Назва видання: Міжнародні зв’язки України: наукові пошуки і знахідки
• Теми: Проблеми всесвітньої історії
• Онлайн доступ: http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/188950
• Цитувати: Rywalizacja polityczna o Białoruś w latach 1917–1919 między białoruskimi socjalistami a bolszewikami. Powstanie Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej / D. Michaluk // Міжнародні зв’язки України: наукові пошуки і знахідки: міжвід. зб. наук. пр. — 2022. — Вип. 31. — С. 255-284. — Бібліогр.: 28 назв. — пол.

Celem badań jest poznanie cech rywalizacji bolszewików i socjalistów białoruskich o przyszłość ziem białoruskich w latach 1918–1920. Metodologia badań opiera się na zasadach naukowości, historyzmu, systematyczności i analizy historycznej. Prezentacja nowych wyników badań dotyczy rekonstrukcji wydarzeń związanych z powstaniem Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Pod koniec I wojny światowej, po rewolucji lutowej, rozpoczął się proces tworzenia niepodległego państwa białoruskiego przez białoruskich socjalistów. Chociaż 25 marca 1918 proklamowano Białoruską Republikę Ludową, nie zdołała ona przetrwać jako niezależne państwo. Zdecydowało o tym wiele czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Jednym z nich są polityczne i terytorialne aspiracje bolszewików oraz rywalizacja między nimi a białoruskimi socjalistami o przyszłość ziem białoruskich. Białorusini, a więc i białoruski ruch narodowy, znaleźli się w czasie wojny w specyficznej sytuacji. W latach 1915–1918 ziemie białoruskie zostały przedzielone linią frontu rosyjsko-niemieckiego. W rezultacie do strefy przygranicznej przybyli wojskowi i cywile z głębi Rosji. Po rewolucji lutowej wojsko rosyjskie skupione w Okręgu Zachodniego i Frontu zaczęła się silnie upolityczniać, skupiając się na różnych programach politycznych i narodowych. Białoruscy socjaliści, w tym wojskowi, skupieni w Centralnej Białoruskiej Radzie Wojskowej, opowiedzieli się za utworzeniem białoruskiej republiki najpierw w federacji z Rosją, a wkrótce (po przewrocie bolszewickim) skłonili się ku jej niepodległości. Bolszewicy wojskowi opowiadali się za włączeniem ziem białoruskich do Rosji jako Okręgu Zachodniego. Konflikt interesów między białoruskimi socjalistami a rosyjskimi bolszewikami ujawnił się na Zjeździe Wszechbiałoruskim, który odbył się w grudniu w Mińsku, kiedy Zjazd został brutalnie rozpędzony przez wojskowych bolszewików. O aspiracjach białoruskich socjalistów i pozycji białoruskich komunistów decydowało m.in. o utworzeniu Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej proklamowanej dwukrotnie 1 stycznia 1919 r. i 31 lipca 1920 r. tuż przed ofensywą na Warszawę. Była ona wspierana przez Rosję Sowiecką jako przeciwwaga dla działań białoruskiego obozu niepodległościowego i polskich wpływów na Białorusi.