Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси

Рецензія на книгу: Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси. Огтрог, Острозька Академія, 1998. - 288 с.

Gespeichert in:

Bibliographische Detailangaben
Datum:	2002
1. Verfasser:	Михайлова, Р.Д.
Format:	Artikel
Sprache:	Ukrainian
Veröffentlicht:	Інститут історії України НАН України 2002
Schriftenreihe:	Український історичний журнал
Schlagworte:	Критика та бібліографія
Online Zugang:	https://nasplib.isofts.kiev.ua/handle/123456789/204793
Tags:	Tag hinzufügen Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
Назва журналу:	Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine
Zitieren:	Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси / Р.Д. Михайлова // Український історичний журнал. — 2002. — № 6. — C. 128-132. — укр.

Institution

Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine

id	nasplib_isofts_kiev_ua-123456789-204793
record_format	dspace
spelling	nasplib_isofts_kiev_ua-123456789-2047932025-07-31T00:08:25Z Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси Михайлова, Р.Д. Критика та бібліографія Рецензія на книгу: Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси. Огтрог, Острозька Академія, 1998. - 288 с. 2002 Article Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси / Р.Д. Михайлова // Український історичний журнал. — 2002. — № 6. — C. 128-132. — укр. 0130-5247 https://nasplib.isofts.kiev.ua/handle/123456789/204793 uk Український історичний журнал application/pdf Інститут історії України НАН України
institution	Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine
collection	DSpace DC
language	Ukrainian
topic	Критика та бібліографія Критика та бібліографія
spellingShingle	Критика та бібліографія Критика та бібліографія Михайлова, Р.Д. Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси Український історичний журнал
description	Рецензія на книгу: Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси. Огтрог, Острозька Академія, 1998. - 288 с.
format	Article
author	Михайлова, Р.Д.
author_facet	Михайлова, Р.Д.
author_sort	Михайлова, Р.Д.
title	Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси
title_short	Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси
title_full	Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси
title_fullStr	Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси
title_full_unstemmed	Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси
title_sort	микола ковальський. етюди з історії острога: нариси
publisher	Інститут історії України НАН України
publishDate	2002
topic_facet	Критика та бібліографія
url	https://nasplib.isofts.kiev.ua/handle/123456789/204793
citation_txt	Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси / Р.Д. Михайлова // Український історичний журнал. — 2002. — № 6. — C. 128-132. — укр.
series	Український історичний журнал
work_keys_str_mv	AT mihajlovard mikolakovalʹsʹkijetûdizístorííostroganarisi
first_indexed	2025-11-26T13:45:23Z
last_indexed	2025-11-26T13:45:23Z
_version_	1849860793427820544
fulltext	Êíè ãà Â. Ä. Áàðàíà äî á ðå ³ëþ ñ ò ðî âà íà, âî íà ì³ ñ òèòü êî ëüî ðî â³ ôî òî - ãðà ô³¿ ðå ÷åé, êàð òè, òàá ëè ö³, ìà ëþí êè. Öÿ ïðà öÿ, áåç ñó ì í³ â íî, áó äå ö³ êà - âîþ é íå îá õ³ä íîþ äëÿ ôà õ³ â ö³â- àð õå î ëî ã³â, âè êëà äà ÷³â òà ñòó äåí ò³â âè ùèõ íàâ÷àëü íèõ çà êëà ä³â, ïðà ö³â íè ê³â ìóçå ¿â, óñ³õ òèõ, õòî ö³ êà âè òü ñÿ ìè íó ëèì íà øî¿ Áà òü ê³ â ùè íè. Ì. Â. ËÞÁÈ×ÅÂ (Õàð ê³â) Ìèêîëà Êî âàëü ñü êèé ÅÒÞ ÄÈ Ç ²Ñ ÒÎ Ð²¯ ÎÑ Ò ÐÎ ÃÀ: ÍÀ ÐÈ ÑÈ Îñ ò ðîã, Îñ ò ðî çü êà Àêà äå ì³ÿ, 1998. — 288 ñ. Îñ ò ðî ã — îä íå ç íàé äà â í³ øèõ ì³ñò ñó ÷à ñ íî¿ Ð³ â íå í ùè íè. Éî ãî ³ñ òî ð³ÿ ðîç ïî ÷è íàº ñâ³é â³ä ë³ê çà òî ÷ íî ô³ ê ñî âà íîþ çãàä êîþ â ²ïà ò³ ¿â ñü êî ìó ñïè ñ - êó ï³ä 1100 ð., à íå ïå ðå ñ³ ÷ íå 900-ë³òíº ³ñ íó âàí íÿ ñòà âèòü éî ãî â îäèí ðÿä íå ò³ëü êè ³ç ñòà ðî äàâ í³ ìè ì³ ñ òà ìè Âî ëè í³, àëå é ç íàé âè ç íà ÷ í³ øè ìè ³ñ òî - ðè ÷ íè ìè öåí ò ðà ìè Ñõ³ ä íî¿ ªâ ðî ïè. Â³ äî ìî, íà ïðè ê ëàä, ùî â XIV ñò. çà ê³ëü ê³ ñ òþ æè òå ë³â òà åêî íî ì³ ÷ íèì ðîç âè ò êîì Îñ ò ðîã ïå ðå âåð øó âàâ Ïà ðèæ ³ Ëîí äîí, à äî XVIII ñò. â³í çà ëè øà â ñÿ â³äîìèì åêî íî ì³ ÷ íèì, ïî ë³ òè÷ íèì, êóëü òó ð íèì, äó õî â íèì òà ðå ë³ ã³é íèì öåí ò ðîì. Îò æå, íå äè â íî, ùî âæå ç XV ñò. öå ì³ ñ òî ïðè âåð òàº óâà ãó ä³ ÿ ÷³â êóëü òó ðè, õðî í³ñ ò³â, àð õ³ â³ ñ ò³â, ³ñ òî - ðè ê³â, àð õå î ëî ã³â, åò íî ã ðà ô³â, êðà º ç íà â ö³â òà ³í. Ñå ðåä äî ñë³ ä íè ê³â Îñ ò ðî - ãà — ³òà ë³ ºöü Î. Ãâàí³í³ (1534—1614), ïîëü ñü ê³ àâ òî ðè Ì. Áºëüñüêèé (1495—1575), Ë. Ãóðíèöüêèé (1527—1603), ². Ñòåáåëüñüêèé, Þ. Êðàøåâ - ñüêèé, Þ. Ðîëëº, Þ. Âîëüôô, â³ äî ì³ â÷å í³ Ï. Áàòþøêîâ, Î. Àíäð³ÿøåâ, Ì. Òåîäîðîâè÷, Ï. ²âàíîâ, Ï. Â³êòîðîâñüêèé, Ì. Äèòåðèõñ. Ñóò òº âèé âíå - ñîê ó ðîç ðîá êó ³ñ òî ð³¿ Îò ðî ãà çðî áè ëè óêðà ¿í ñü ê³ äî ñë³ ä íè êè Ì. Ìàê ñè - ìîâè÷, ². Øàðàíåâè÷, Î. Ëåâèöüêèé, ². Ôðàíêî, Ì. Ãðóøåâñüêèé, Ê. Õàð - ëàìïîâè÷. ¯õ ïî ñë³ äî â íè êîì âè ñòó ïàº ³ àâ òîð ðå öå í çî âà íî¿ êíè ãè. Êî ð³í íèé îñ ò ðî æà íèí, çà ñëó æå íèé ä³ ÿ÷ íà ó êè ³ òåõ í³ êè Óêðà ¿ íè, àêà - äå ì³ê Ì³æ íà ðî ä íî¿ ñëî â’ÿí ñü êî¿ àêà äå ì³¿ íà óê Ì. Êîâàëüñüêèé ïðè ñâÿ òèâ ³ñ òî ð³¿ ð³ ä íî ãî ì³ ñ òà ö³ ëó íè ç êó äî ñë³ äæåíü. Çà ïðî ïî íî âà íà íèì ïðà öÿ ïî - ºä íóº 14 ð³ ç íèõ çà òå ìà òè êîþ íà ó êî âèõ íà ðè ñ³â, ùî áó ëè ïðå ä ñòà â ëå í³ àâ - òî ðîì ðà í³ øå ó âè ãëÿ ä³ îêðå ìèõ ïó á ë³ êà ö³é. ßê ïî â³ äî ì ëÿº ñàì Ì. Êî - âàëüñüêèé, äæå ðå ëü íó áà çó êíè ãè ñòà íî â ëÿòü àð õå î ã ðà ô³ ÷ í³ äî ñë³ äæåí - íÿ — äî êó ìåí òàëü í³ ìà òå ð³ à ëè òà íà ðà òè âè, ç³ áðà í³ çà 30 ðî ê³â. Çà âäÿ êè áà ãà òî ð³ ÷ íèì ïî øó êàì, ö³ äî êó ìåí òè áó ëè çíàéäå í³ é äî ñë³ äæå í³ â àð õ³ âàõ Êè º âà, Ëüâî âà, Ñàí êò- Ïå òå ð áó ð ãà, Ìî ñ ê âè, Âàð øà âè, Êðà êî âà. Íà íàø ïî ãëÿä, îñî á ëè âó ö³í í³ñòü ñòà íî â ëÿòü äî êó ìåí òàëü í³ ñâ³ä ÷åí íÿ XV— XIX ñò., â ÿêèõ íà âî äÿ òü ñÿ ìà ëî â³ äî ì³ ôà ê òè, ùî â³ äî áðà æà þòü òðà äè ö³¿ ì³ ñü êî ãî ñà ìî ó ï ðà â ë³í íÿ, Ìà ã äå áó ð çü êî ãî ïðà âà, ðîç âè ò êó Îñ ò ðî ãà òà ñêëà äó éî ãî íà ñå ëåí íÿ ³ äî çâî ëÿ þòü ïðî ñòå æè òè â äè íà ì³ ö³ ðîç âè òîê ì³ ñ òà ç XVII ïî XIX ñò. ç õà ðà ê òå ð íè ìè äëÿ íüî ãî çì³ íà ìè ÿê ó ñêëà ä³ ìå ø êà í ö³â Îñ ò ðî ãà, òàê ³ éî ãî òî ïî ã ðà ô³¿. Íà ìà ãà þ ÷èñü ÿê íàé ïî â í³ øå ïðå ä ñòà âè òè ñâ³ä ÷åí íÿ ïðî Îñò ðîã XVI—XVII ñò., Ì. Êîâàëüñüêèé çà ëó ÷èâ ìà òå ð³ à ëè âî ëèí ñü êèõ àð õ³ â íèõ äî êó ìåí ò³â òî ãî ÷à ñó. Òàê, ó ëó öü êèõ àê òî âèõ êíè ãàõ çáå ðå ã ëà ñÿ çà ÿâà îñ ò - ðî çü êî ãî áó ð ãî ì³ ñ ò ðà â³ä 1635 ð., ÿêà çà ô³ ê ñó âà ëà ³ñ íó âàí íÿ ó ì³ ñ ò³ ïî íàä 30 ðå ì³ ñ íè ÷èõ ñïå ö³ àëü íî ñ òåé. Öå ñâ³ä ÷èòü ïðî òå, ùî âæå â ïåð ø³é ïî ëî - âè í³ XVII ñò. Îñ ò ðîã ÿâ ëÿâ ñî áîþ çíà ÷ íèé ðå ì³ ñ íè ÷èé îñå ðå äîê ç ðîç ãà ëó - 128 ISSN 0130-5247. Óêð. ³ñò. æóðí., 2002, ¹ 6 Êðèòèêà òà á³áë³îãðàô³ÿ æå íîþ ñè ñ òå ìîþ ð³ ç íî ìà í³ ò íèõ âè ðî á íè ÷èõ ïðî ôå ñ³é. ²í âåí òà ð í³ îïè ñè Îñ ò ðî ãà XVI—XVII ñò. ì³ ñ òÿòü ð³ ç íî á³ ÷ í³ äà í³ ³ç ñî ö³ àëü íî- åêî íî ì³ ÷ íèõ, äå ìî ã ðà ô³ ÷ íèõ, ³ñ òî ðè êî- ãå î ã ðà ô³ ÷ íèõ, òî ïî ã ðà ô³ ÷ íèõ ïè òàíü, óð áà í³ ñ òè - êè, ôîð òè ô³ êà ö³é, ïðè âà ò íèõ ³ ãðî ìàä ñü êèõ áó ä³ âåëü, ðîç ì³ ùåí íÿ ïî ñå - ëåíü é îêðå ìèõ ÷à ñ òè í — “âîëü”, òîáòî, ïå ðåä ì³ñòü ç íà çâà ìè òî ãî ÷à ñ íèõ âó ëèöü. Çà âäÿ êè îïè ñó çàìêó Îñ ò ðî ãà ìè ä³ ç íà º ìî ñÿ ïðî âíó ò ð³ ø íº âëà ø - òó âàí íÿ ïðè ì³ ùåíü, íà ïðè ê ëàä, ïðî ïå ÷³, âêðè ò³ ïðî ñ òè ìè òà õó äî æ í³ ìè “çåëåíèìè” êà õ ëÿ ìè, ÿê³ âè ðî á ëÿ ëè ñÿ íà Îñòðîæ ÷è í³. Ñå ðåä îáî ðîí íèõ ñïî ðóä äå òàëü íî îïè ñà íà “âåæà ìó ðî âà íà”, äå çíà õî äè ëà ñÿ ñêà ð á íè öÿ êíÿ çÿ Îñ ò ðî çü êî ãî ³ çáå ð³ ãà ëè ñÿ êî ø òî â í³ ëè öàð ñü ê³ ïà í öè ð³, ê³í ñü êà çáðóÿ, îäÿã, “êíèãè âå ëè ê³ òà ìà ë³”. Íà “áðàì³, ÿêîþ éøëî ñÿ ç çàìêó â ì³ ñ - òî, áóâ çå ãàð”, òîáòî áà ø òî âèé ãî äèí íèê (ñ. 16). Ãðà ìî òà â³ä 7 ëè ï íÿ 1585 ð. ñâ³ä ÷èòü ïðî íà äàí íÿ Îñ ò ðî ãó ñòà òó ñó Ìà ã - äå áó ð çü êî ãî ñà ìî âðÿ äó âàí íÿ, ÿêå, ÿê â³ äî ìî, ìà ëî ðîç ïî âñþ äæåí íÿ â ªâ - ðî ï³ ç ì³ñò Ñõ³ ä íî¿ Í³ ìå ÷ ÷è íè, ïî ÷è íà þ ÷è ç XIII ñò. Îð ãà íè ì³ ñü êî ãî ñà - ìî ó ï ðà â ë³í íÿ é ñó äó çíà õî äè ëè ñÿ â ðà òó ø³, ðîç òà øó âàí íÿ ÿêî¿ áó ëî òè ïî - âèì äëÿ ºâ ðî ïåé ñü êèõ ì³ ñ ò — â öåí ò ð³ ïðÿ ìî êó ò íî¿ ïëî ù³, ÿêà ââà æà ëàñü ó ì³ ñ ò³ ãî ëî â íîþ. Íà æàëü, Îñ ò ðî çü êà ðà òó øà áó ëà çíè ùå íà âë³ ò êó 1941 ð. Âñ³ íà âå äå í³ âè ùå ôà ê òè, íà íàø ïî ãëÿä, º íàä ç âè ÷àé íî âà æ ëè âè ìè. Âî íè íå ò³ëü êè ðå êîí ñ ò ðó þ þòü õà ðà ê òå ð í³ îçíà êè ïî áó òó íàé á³ëü øèõ ôà - ì³ ëü íèõ â Óêðà ¿ í³ ìà ã íàò ñü êèõ ì³ñò, ÿê³ â á³ëü øî ñ ò³ âè ïàä ê³â íå çáå ðå ã ëè - ñÿ, àëå é íà ïî â íþ þòü æèò òº âè ìè ðå à ë³ ÿ ìè ñõ³ ä íî º â ðî ïåé ñü êå ì³ ñ òî Îñ ò - ðîã ç ïðè òà ìàí íè ìè äëÿ íüî ãî â XVI—XVII ñò. òè ïî âè ìè ðè ñà ìè âïî ðÿä - êó âàí íÿ, áó ä³ â íè ö ò âà, ôîð òè ô³ êà ö³¿. Ïî ä³ á í³ àê öåí òè ìà þòü âà æ ëè âèé ìî ðàëü íèé àñ ïåêò: ìè ñïî â íþ º ìîñÿ ñïðà â æ íüî¿ ïî âà ãè äî ìè íó ëî ãî íà - øî ãî êðàþ ³ ìà º ìî ïðà âî ãîð äè òè ñÿ äî ñÿ ã íåí íÿ ìè â³ ò ÷è ç íÿ íî¿ êóëü òó ðè, ùî, áåçóìî â íî, çíà õî äèòü ñâ³é â³ä áè òîê ó ôîð ìó âàí í³ òà êî ãî íå îá õ³ä íî ãî íè í³ ïî ÷óò òÿ, ÿê íà ö³ î íàëü íà ñâ³ äî ì³ñòü. ²í øèé íà ïðÿì íà ðè ñ³â, ÿêèé ïðè ñâÿ ÷å íî ³ñ òî ðè ÷ íèì ïîñòà òÿì, ïî - âåð òàº íàñ äî ãà ëå ðå¿ âè äà ò íèõ îñ ò ðî æàí. Ñå ðåä íè õ — êíÿ æ íà Ãàëü ø êà Îñ ò ðî çü êà, âè äà ò íèé ïî ë³ òè÷ íèé ä³ ÿ÷ òà ìå öå íàò Â.-Ê. Ê. Îñòðîçüêèé, äî - ñë³ ä íèê Îñ ò ðîæ ÷è íè ßêèì Ïå ð ë ø òåéí, êðà º ç íà â ö³ Ñòà í³ ñ ëàâ Êàð äà øå âè÷ òà Éî ñèô Íî âè öü êèé. Äëÿ ³ñ òî ð³¿ Îñ ò ðî ãà íàé á³ëüø âà æ ëè âèì, ç òî ÷ êè çî ðó àâ òî ðà, º ³ñ òî ðè ÷ - íèé ïå ð³ îä, êî ëè ï³ä âëà äîþ êíÿ ç³â Îñ ò ðî çü êèõ ì³ ñ òî íà áó ëî çíà ÷åí íÿ îä - íî ãî ç íàé á³ëü øèõ â Óêðà ¿ í³ öåí ò ð³â ïî øè ðåí íÿ ïðà âî ñëà â íî¿ êóëü òó ðè. Â ö³ âè ð³ øàëü í³ äëÿ äî ë³ Âî ëè í³ ÷à ñè — XVI—XVII ñò., ùî çá³ ãà þ òü ñÿ ç ïå ð³ î - äîì îñ òà òî ÷ íî ãî ôîð ìó âàí íÿ óêðà ¿í ñü êî¿ íà ðîä íî ñ ò³, ä³ ÿ ëü í³ñòü ìà ã íàò ñü - êî ãî ðî äó Îñ ò ðî çü êèõ, ïî ë³ òè÷ í³, ðå ë³ ã³é í³ òà íà ö³ î íàëü í³ ïå ðå êî íàí íÿ ïðå ä ñòà â íè ê³â ÿêî ãî ñòâî ðè ëè óìî âè äëÿ åêî íî ì³ ÷ íî ãî é êóëü òó ð íî ãî ðîç - âè ò êó âî ëèí ñü êî ãî êðàþ, âàæ êî ïå ðå îö³ íè òè. Òî ìó ôà ê òè, ÿê³ íà âî äèòü àâ òîð, äî äà þòü âà ãî ìî ñ ò³ âæå äî ñèòü â³ äî ìèì îïî â³ äÿì ïðî îêðå ìèõ ïðå ä - ñòà â íè ê³â öüî ãî ðî äó — ²ë ë³ Îñ ò ðî çü êî ãî, Â.-Ê. Ê. Îñòðîçüêîãî. Ö³ êà âèì, çî - êðå ìà, º åï³ çîä, ïî â’ÿ çà íèé ç òðà ã³ ÷ íîþ äî ëåþ êíÿ æ íè Ãàëü ø êè Îñ ò ðî çü êî¿, ÿêà âè ñòó ïè ëà ÿê äî íà òîð êà Îñ ò ðî çü êî¿ àêà äå ì³¿, Îñ ò ðî çü êî ãî øïè òà ëþ é ³í øèõ áëà ãî ä³é íèõ ñïðàâ. Ñïè ðà þ ÷èñü íà äî êó ìåí òè, àâ òîð â³ä ò âî ðþº êàð òè íó îñòàí í³õ ðî ê³â æèò òÿ êíÿ æ íè, ÿê³ º íàé á³ëüø ñêëà ä íè ìè ³ íå âè - çíà ÷å íè ìè, à ñà ìå, ïî ÿñ íþº ïè òàí íÿ ïðî ¿¿ çà ãàä êî âó õâî ðî áó. Ì. Êî - âàëüñüêèé äî âî äèòü, ùî íà ñï ðà â ä³ Ãàëü ø êà íå áó ëà ïñè õ³ ÷ íî õâî ðîþ ³ íå - çäà ò íîþ ðîç ïî ðÿ äè òè ñÿ ñâî ¿ì ìàé íîì. Òà êîþ ¿¿ âè ñòà âè ëè ò³, õòî ìàâ íà ìå ò³ çáà ãà òè òè ñÿ çà ðà õó íîê íå îñÿ æ íèõ âî ëî ä³íü êíÿ æ íè. Äî ðå ÷ íî àâ òîð çãà äóº ïðî ãåðá êíÿ ç³â Îñ ò ðî çü êèõ. Â³ äî ìî, ùî ªâ ðî ïà, äå ãå ð áè ç’ÿ âè ëè ñÿ ùå ó XIII ñò., çà çíà ëà ñïðà â æ íüî ãî “áóìó” íà ñòâî ðåí - ISSN 0130-5247. Óêð. ³ñò. æóðí., 2002, ¹ 6 129 Êðèòèêà òà á³áë³îãðàô³ÿ íÿ ðî äî âèõ ãå ð á³â ñà ìå ó XVI—XVII ñò. ßê ñâîº ð³ ä íà â³ä çíà êà, ãåðá çíà õî - äèâ â³ äî áðà æåí íÿ íà ìî íå òàõ, ïðà ïî ðàõ, ïå ÷à ò êàõ, íà ïà ðà ä íèõ ïîð ò ðå òàõ òà âè ðî áàõ ïðè êëà ä íî ãî ìè ñ òå ö ò âà — îñî áè ñ òèõ ðå ÷àõ ìî æ íî âëà ä ö³â. Ñè - ì âî ë³ ÷ íî, ùî ãåðá êíÿ ç³â Îñ ò ðî çü êèõ ïðè êðà øàº íàé á³ëüø ïðî ñëà â ëå í³ êíè æ êî â³ âè äàí íÿ ç Îñ ò ðî ãà — “Á³áë³þ” 1580—1581 ðð. òà “Áóêâàð” 1578 ð., ïå ðå âè äà íèé â Îñ ò ðî ç³ 1598 ð. Çî áðà æåí íÿ ãå ð áà Îñ ò ðî çü êèõ â îáîõ êíè ãàõ íå ³äåí òè ÷ í³. Â “Á³áë³¿” â³í ìàº ó âåð õ í³é ÷à ñ òè í³ äâà çî áðà - æåí íÿ âåð ø íè ê³ â — äà â íüî ðó ñü êî ãî âî ¿ íà òà ëè òîâ ñü êî ãî ëè öà ðÿ (“Ïî - ãîíÿ”). Ó äâîõ íè æ í³õ ÷à ñ òè íàõ ãå ð áà ðîç òà øî âà í³ ñòè ë³ çî âà í³ çî áðà æåí íÿ øå ñ òè ïðî ìå íå âî¿ ç³ð êè ó äâîõ íà ï³â êî ëàõ ç³ ñòð³ë êîþ ó âåð õ íüî ìó ï³â êî ë³ òà õðå ñ òà ç³ ñòð³ë êî þ — ó íè æ íüî ìó. Ñà ìå íà öå çî áðà æåí íÿ ãå ð áà, ÿê â³ äî ìî, áó ëî íà ïè ñà íî â³ðø, ÿêèé º ïåð øèì ñõ³ ä íî ñ ëî â’ÿí ñü êèì çðàç êîì ãå ðà ëü äè ÷ íî¿ ïî å ç³¿, à éî ãî àâ òî ðîì âè ñòó ïèâ âè äà ò íèé îñ ò ðî çü êèé îñâ³ òÿ - íèí, ðå ê òîð Îñ ò ðî çü êî¿ àêà äå ì³¿ Ãå ðà ñèì Ñìî ò ðè öü êèé. Íî âà âåð ñ³ÿ ãå ð áà êíÿ ç³â Îñ ò ðî çü êèõ, ÿêà ïî äà íà â îâàëü í³é ðà ì ö³, ïðå ä ñòà â ëå íà â “Áóêâàð³” íà çâî ðî ò³ òè òó ëü íî ãî àð êó øà. Öå çî áðà æåí íÿ ò³ º¿ æ ëè òîâ ñü êî¿ “Ïîãîí³” — âåðøíèê ç ï³ä íÿ òèì íàä ãî ëî âîþ ìå ÷åì òà âåð ø íè êà, ùî çî áðà æó âàâ ñâÿ òî ãî Þð³ÿ Çì³ º áî ð öÿ ç í³ ì áîì íàä ãî ëî âîþ. Âî íè ïå ðå ì³ ùå í³ ì³ ñ öÿ ìè, ÿê ³ ³í ø³ çî áðà æåí íÿ, ïðè òà ìàí í³ ãå ð áó Îñ ò ðî - çü êèõ — ñòè ë³ çî âà í³ ñòð³ ëè, äó ãè, ï³â ì³ ñÿöü ³ øå ñ òè ïðî ìå íå âà ç³ð êà. Àâ òîð íå âäà º òü ñÿ äî ïî ÿñ íåíü òà ³í òåð ïðå òà ö³é ãå ð á³â, â³í ëè øå êîí ñ òà òóº öå “ïîë³ãðàô³÷íå é ñè ì ï òî ìà òè ÷ íå ãå ðà ëü äè ÷ íå ÿâè ùå”. Ç ãå ð áîì êíÿ ç³â Îñ ò ðî çü êèõ ïî â’ÿ çà íèé ³ òà êèé ïðè â³ ëåé ðî äó, ÿê ïå - ÷à ò êà ÷åð âî íî ãî ñó ð ãó ÷à, íà äà íèé ïîëü ñü êèì óðÿ äîì ó XV ñò. Êî ñ òÿí òè íó Îñ ò ðî çü êî ìó. Â ªâ ðî ï³ ïî ä³ á í³ ïå ÷à ò êè áó ëè ïðè â³ ëå ºì ìî íàð õ³â ³ íà äà âà - ëè ñÿ íàé á³ëüø çà ìî æ íèì ôå î äà ëàì. Ó Äà â í³é Ðó ñ³ âî íè â³ äî ì³ ç XII ñò. Äî ñèòü ÷à ñ òî ïå ÷à ò êè âè êî íó âà ëè ñÿ þâå ë³ ðà ìè òà áó ëè ñïðà â æ í³ ìè øå äå â - ðà ìè ïðè êëà ä íî ãî ìè ñ òå ö ò âà. Íà æàëü, âç³ ðåöü ïå ÷à ò êè Îñ ò ðî çü êèõ ó êíè - ç³ Ì. Êîâàëüñüêîãî íå ïðå ä ñòà â ëå íî. Â òîé æå ÷àñ º ìî æ ëè â³ñòü ïî áà ÷è òè ôî òî êî ï³þ â³ä ëè âó ïå ÷à ò êè ì³ ñ òà Îñ ò ðî ãà ç äî êó ìåí òà 1620 ð. Ãåðá ì³ ñ òà, çî áðà æå íèé íà ö³é ïå ÷à ò ö³, áóâ çà òâåð äæå íèé êíÿ çåì Ê. ². Îñòðîçü êèì é ÿâ ëÿâ ñî áîþ ñòè ë³ çî âà íå çî áðà æåí íÿ Áî ãî ÿ â ëåí ñü êî ãî ñî áî ðó ç áà íÿ ìè, õðå ñ òà ìè òà ìó ðî âà íîþ áðà ìîþ ç íà ïè ñîì äîâ êî ëà çî áðà æåí íÿ ëà òè íîþ: “Ïå÷àòêà ì³ ñ òà Îñ ò ðî ãà”. Ç íàé á³ëüø âè äà ò íèì ç êíÿ ç³â Îñ ò ðî çü êèõ — Âà ñè ëåì- Êî ñ òÿí òè íîì Êî ñ òÿí òè íî âè ÷å ì — ìî ãó ò í³ì ìà ã íà òîì, êè ¿â ñü êèì âîº âî äîþ, âëà ñ íè êîì âî ëî ä³íü íà Âî ëè í³, Êè ¿ â ùè í³, Ïî ä³ë ë³, â Ãà ëè ÷è í³, ïî êðî âè òå ëåì ³ ôóí - äà òî ðîì öå ð êîâ, øê³ë òà äðó êà ð í³ ïî â’ÿ çà íà ñóò òº âà ÷à ñ òè íà ïðî ñâ³ ò íè öü - êî¿ ³ñ òî ð³¿ Îñ ò ðî ãà, ÿêó àâ òîð ïðà ã íå âè ñâ³ ò ëè òè íàé ïî â í³ øå. Çà ïî ÷è íîì Â.-Ê. Ê. Îñòðîçüêîãî â 1577—1579 ðð. çà ñíî âà íà Îñ ò ðî çü êà àêà äå ì³ ÿ — òðå òÿ ï³ ñ ëÿ Êðà êî âà òà Â³ ëü íà âè ùà øêî ëà â ñå ðå ä í³é ªâ ðî ï³, ÿêó ïî ïðà âó ââà æà ëè “Âîëèíñüêèìè Àòå íà ìè”. Ïåð øà â Óêðà ¿ í³, âî íà ñòà ëà âç³ ð öåì äëÿ øêî ëè Óñ ïåí ñü êî ãî áðàò ñ ò âà ó Ëüâî â³ (1586) òà Áî ãî ÿ â ëåí ñü êî ãî áðàò - ñ ò âà ó Êè º â³ (1615). Âà ãî ìî ñ ò³, ÿê ñëó ø íî çà óâà æóº àâ òîð, Îñ ò ðî çü ê³é àêà äå ì³¿ äî äà âà ëà äðó êà ð íÿ, îá ëà ä íà íà íà êî ø òè êíÿ çÿ Â.-Ê. Ê. Îñòðîçüêîãî ó 1578 ð. âè äà ò - íèì ñõ³ ä íî ñ ëî â’ÿí ñü êèì äðó êà ðåì ²âà íîì Ôå äî ðî âèì (Ôå äî ðî âè ÷åì). Äëÿ ïî òðåá îñ ò ðî çü êî¿ äðó êà ð í³, ÿê ñâ³ä ÷àòü àê òè ïî ÷à ò êó XVII ñò., ä³ ÿ ëà ïà ï³ ð íÿ, à ñå ðåä ìå ø êà í ö³â Îñ ò ðî ãà, ï³ä êðå ñ ëþº àâ òîð, áó ëè â³ äî ì³ ³ìå íà ÿê íàé ìå í øå òðüîõ äðó êà ð³ â — ²âà íà, Òè ø êà òà Ôå äî ðà. Â Îñ ò ðî ç³ ïî áà ÷è - ëà ñâ³ò íå ò³ëü êè ñëà âå ò íà “Îñòðîçüêà Á³ á ë³ÿ”, ùî ñòà ëà âà æ ëè âîþ ñëî - â’ÿí ñü êîþ ïà ì’ÿ ò êîþ â óêðà ¿í ñü ê³é ðå äà ê ö³¿, à ùå é íèçêà áî ãî ñëîâ ñü êèõ êíèã ïî ëå ì³ ÷ íî ãî õà ðà ê òå ðó, íàâ÷àëü í³ ï³ä ðó ÷ íè êè, êîí ôå ñ³é í³ öå ð êî â - 130 ISSN 0130-5247. Óêð. ³ñò. æóðí., 2002, ¹ 6 Êðèòèêà òà á³áë³îãðàô³ÿ íî- ñëó æ áî â³ òâî ðè, ÿê³ â³ ä³ ãðà ëè âà æ ëè âó ðîëü ó ï³ä òðè ì ö³ óêðà ¿í ñü êî ãî åëå ìåí òó ïðî òè îêà òî ëè ÷åí íÿ òà äå íà ö³ î íà ë³ çà ö³¿. Ï³ä ñó ìî âó þ ÷è íà áó ò êè îñ ò ðî çü êî¿ äðó êà ð í³, Ï. Ì. Êîâàëüñüêèé ñëó - ø íî çà óâà æóº, ùî 1598 ð. — âåð øè íà çà ê³ëü ê³ ñ òþ òà ð³ ç íî ìà í³ ò í³ ñ òþ âè - äà â íè ÷î¿ ïðî äó ê ö³¿, à ñàì ïî ñî á³ âå ëè ÷ íèé êîì ïëåêñ êè ðè ëè ÷ íèõ ïåð øî - äðó ê³â ç Îñ ò ðî ãà ðå ïðå çåí òóº ÿê ðàí íº óêðà ¿í ñü êå äðó êàð ñ ò âî, òàê ³ âçà ãà ë³ óêðà ¿í ñü êó êóëü òó ðó ÷à ñ³â ðîç âè íó òî ãî ôå î äà ë³ ç ìó. Äî äà ìî, ùî ðà çîì ç âå - íå ö³ àí ñü êè ìè “àëüäèíàìè” (1494—1597), ôðà í öó çü êè ìè “åòüºííàìè” (1502 — ñå ðå äè íà XVII ñò.) òà í³äåðëàíäñüêèìè “åëüçåâ³ðàìè” (1581 — ñå - ðå äèíà XVII ñò.) âîíè ñòà íî â ëÿòü çî ëî òèé ôîíä ºâ ðî ïåé ñü êèõ êíè æ êî âèõ ðàð è òå ò³â. Ïå ðå ë³ê íàçâ ëè øå äå ÿêèõ ç êíè æ êî âèõ âè äàíü îñ ò ðî çü êî¿ äðó - êà ð í³, ÿê ñëó ø íî ï³ä êðå ñ ëþº àâ òîð, äå ìîí ñ ò ðóº ¿õ òå ìà òè ÷ íå ðîç ìà ¿ ò òÿ. Öå: “Àçáóêà (Áó ê âàð)” 1578 ð. (1598 ð.), “Íîâèé Çà ïî â³ò” 1580 ð., “Á³áë³ÿ” 1580—1581 ðð., òàê çâà íà “Õðîíîëîã³ÿ” Àí ä ð³ÿ Ðè ì øè 1581 ð., “Êëþ÷ öàð - ñ ò âà íå áåñ íî ãî” ³ “Êàëåíäàð ðèì ñü êèé íî âèé” Ãå ðà ñè ìà Ñìî ò ðè öü êî ãî 1587 ð., “Êíèãà î ïîñò íè ÷å ñ ò âå” Âà ñè ë³ÿ Âå ëè êî ãî 1594 ð., “Ìàðãàðèò” ²î àí íà Çëà òî ó ñ òà 1595 ð., “Àïîêàë³ïñèñ” Õðè ñ òî ôî ðà Ôè ëà ëå òà 1598— 1599 ðð., “Ëåêàðñòâî íà âñïà ëèé îó ìèñë ÷å ëî âå ÷èé” Äå ì’ÿ íà Íà ëè âàé êà 1607 ð., “Ìåñÿöåñëîâ” òà “×àñîñëîâ” 1612 ð. Íà íàø ïî ãëÿä, âå ëè êà ö³í í³ñòü ðå öå í çî âà íî¿ ïðà ö³ ïî ëÿ ãàº ó òî ìó, ùî â í³é ðîç ïî â³ äà º òü ñÿ ïðî äî ëþ áà ãà òüîõ çíè ê ëèõ îñ ò ðî çü êèõ âè äàíü. Òà êîþ, íà ïðè ê ëàä, º ³ñ òî ð³ÿ ïðî ðîç øóê çíè ê ëèõ åê çåì ï ëÿ ð³â îñ ò ðî çü êî ãî “Áóêâàðÿ”. Àâ òî ðîì çî êðå ìà äî ñë³ äæå íî ºäè íèé ïî â íèé ïðè ì³ ð íèê ïå ðå - âè äà íî ãî â 1598 ð. â Îñ ò ðî ç³ “Áóêâàðÿ” 1578 ð., ùî áóâ çíàéäå íèé ï³ä íà - çâîþ “Êíèæêà ñëî âåí ñêàÿ ðå êî ìàÿ ãðà ì ìà òè êà” â Àí ã ë³¿, â Áî ä ëå ÿí ñü ê³é á³á ë³î òå ö³ â Îê ñ ôîð ä³. Óí³ êàëü íè ìè º îïè ñè ôðà ã ìåí ò³â äðó ãî ãî âè äàí íÿ “Áóêâàðÿ” (1598 ð.), ùî çáå ðå ã ëè ñÿ â Áî ë ãà ð³¿ é çíà õî äÿ òü ñÿ íè í³ â Ñî ô³é - ñü ê³é Íà ö³ î íàëü í³é á³á ë³î òå ö³ ñâÿ òèõ Êè ðè ëà òà Ìå ôî ä³ÿ. Â Óêðà ¿ í³, ÿê â³ äî ìî, öÿ êíè ãà íå çáå ðå ã ëà ñÿ â æî ä íî ìó ôðà ã ìåí ò³. Äî òå ìà òè êè íà ðè ñ³â Ì. Êîâàëüñüêîãî ïðî âè äà ò íèõ ëþ äåé, ÷èÿ ä³ ÿ ëü - í³ñòü áó ëà ïî â’ÿ çà íà ç Îñ ò ðî ãîì, ìî æ íà ïðè ºä íà òè é îïî â³äü ïðî ². Ôðàíêà. Äëÿ Âå ëè êî ãî Êà ìå íÿ ðà ³ñ òî ð³ÿ Îñ ò ðî ãà ñòà ëà îá’ºê òîì íà ó êî - âèõ äî ñë³ äæåíü. Â³í âèâ÷àâ ä³ ÿ ëü í³ñòü ïè ñü ìåí íè ê³â, ô³ ëî ñî ô³â, ïî å ò³â, òå î ëî ã³â, ó÷å íèõ, ÿê³ îá’ºä íà ëè ñÿ íàâ êî ëî Îñ ò ðî çü êî¿ Àêà äå ì³¿. ². Ôðàíêî ïðè ñâÿ òèâ ö³é ïðî á ëå ì³ ðÿä ìî íî ãðà ô³é, íà ó êî âî- ïî ïó ëÿ ð íèõ ³ ïó á ë³ öè ñ - òè ÷ íèõ ñòà òåé, äæå ðå ëî ç íàâ ÷èõ ïó á ë³ êà ö³é, ðå ôå ðà ò³â, ðå öå í ç³é, ÿê³ ùå íå çíàéøëè ã³ ä íî¿ îö³í êè ó ñó ÷à ñ íèõ íà ó êî â ö³â, ñïðà âå ä ëè âî çà çíà ÷àº Ì. Êîâàëüñüêèé. Ñïè ðà þ ÷èñü íà ñòàò òþ ². Ôðàíêà “Äâ³ Óí³¿. Îá ðà çîê ç ³ñ - òî ð³¿ Ðó ñ³ ïðè ê³ í ö³ XVI â³ êó” (1890), àâ òîð ðå öå í çî âà íî¿ êíè ãè íà ãî ëî øóº íà ³ñ òî ðè ÷ íî â³ ð íî ìó òëó ìà ÷åí í³ ó ². Ôðàíêà Îñ ò ðî çü êî¿ âè ùî¿ øêî ëè ÿê Àêà äå ì³¿, ó “÷îìó íà â³òü íà ïðè ê³ í ö³ ÕÕ ñò. äî âî äè ëîñü ïå ðå êî íó âà òè äå - ÿêèõ êè ¿â ñü êèõ óðÿ äî â ö³â ïðè â³ä íî â ëåí í³ öüî ãî íàâ÷àëü íî ãî çà êëà äó” (ñ. 105). Ä³é ñ íî, íà ãî ëîñ àâ òî ðà íà òî ìó, ùî Îñ ò ðî çü êà Àêà äå ì³ÿ áó ëà íå ïðî ñ òî ïåð øèì ó Ñõ³ ä í³é ªâ ðî ï³ ó÷ áî âèì çà êëà äîì òà êî ãî òè ïó, à é, îä íî - ÷à ñ íî, ñïðà â æ íüîþ ôîð òå öåþ íå ðîç ðè â íèõ êóëü òó ð íèõ çâ’ÿç ê³â ì³æ óñ³ ìà ã³ë êà ìè ñëî â’ÿí ñ ò âà, º íàä ç âè ÷àé íî âà æ ëè âèì. Àäæå ïðå ä ñòà â íè êè ð³ ç íèõ ñëî â’ÿí ñü êèõ êðà ¿í, ÿê³ ïðà öþ âà ëè â Àêà äå ì³¿, äî ïî ìà ãà ëè Óêðà ¿ í³ ó â³ä - ñòî þ âàí í³ ¿¿ íà ðîä íî ñ ò³, ñà ìî áó ò íî ñ ò³ òà ïðà âî ñëà â íî¿ â³ ðè ó áî ðî òü á³ ïðî òè îêà òî ëè ÷åí íÿ é îïî ëÿ ÷åí íÿ. Äî äà ìî, ùî äà â íÿ òðà äè ö³ÿ òâîð ÷èõ çâ’ÿç ê³â ì³æ íà ó êî â öÿ ìè ñó ÷à ñ íî¿ Îñ ò ðî çü êî¿ Àêà äå ì³¿ ³ç ñëî â’ÿí ñü êè ìè êðà ¿ íà ìè ïðî äîâ æó º òü ñÿ. ² ñüî ãî ä í³ âî íà ÿñ ê ðà âî ïðî ÿâè ëàñü ó ï³ä ãî òî â ö³ ïåð øî ãî åí öè ê ëî ïå äè ÷ íî ãî âè äàí íÿ “Îñòðîçüêà Àêà äå ì³ÿ XVI—XVII ñò.” (1997) ³ íà äà ëà ùå íè ç êó ïðè êëà ä³â òî ãî, ÿê ç ³ñ òî ð³ ºþ ì³ ñ òà ïå ðå ïëå ëè ñÿ äî ë³ ISSN 0130-5247. Óêð. ³ñò. æóðí., 2002, ¹ 6 131 Êðèòèêà òà á³áë³îãðàô³ÿ ïðå ä ñòà â íè ê³â áà ãà òüîõ êðà ¿í, îá’ºä íà íèõ çà ãàëü íèì ïî íÿò òÿì “ñëî â’ÿí - ñüêèé ñâ³ò”. ²ìå íà ïðå ä ñòà â íè ê³â Ðî ñ³¿, Á³ ëî ðó ñ³¿, Ïî ëü ù³, ×å õ³¿, Ñëî âà÷ - ÷è íè, Áî ë ãà ð³¿, Þãî ñ ëà â³¿, ÿê³ çà ëè øè ëè ñâ³é ñë³ä â ³ñ òî ð³¿ ì³ ñ òà, çíàéøëè â³ äî áðà æåí íÿ ó ð³ ç íèõ àñ ïå ê òàõ ðå öå í çî âà íî¿ ïðà ö³. Äî ïî çè òè â íèõ ðèñ ìî íî ãðà ô³¿ âàð òî â³ä íå ñ òè ³ ¿¿ íà ñè ÷å í³ñòü àð õå î- ã ðà ô³ ÷ íè ìè òà á³á ë³î ã ðà ô³ ÷ íè ìè äî â³ä êà ìè, ïå ðå ë³ êîì äæå ðåë ³ ë³ òå ðà òó ðè, ÿê³ ðîç ì³ ùå í³ â ê³ í ö³ ïå ðå âà æ íî¿ á³ëü øî ñ ò³ íà ðè ñ³â, ïî ð³ â íÿ ëü í³ åêñ êóð ñè, ùî ñòî ñó þ òü ñÿ ïå â íèõ äæå ðåë. Ïî ä³ á í³ ïî êà æ ÷è êè òà äî â³ä êè äî äà þòü ö³í íî ñ ò³ áóäü- ÿêî ìó íà ó êî âî ìó âè äàí íþ. Â òîé æå ÷àñ, ïðèí öèï, çà ÿêèì ðîç ì³ ùå í³ íà ðè ñè, ìàâ áè á³ëüø çðî çó ì³ ëó âïî ðÿä êî âà í³ñòü, ÿê áè, êð³ì ³ñ - òî ðè ÷ íî¿ ïî ñë³ äî â íî ñ ò³, ìà òå ð³ à ëè êîì ïî íó âà ëè ñÿ á ùå çà òå ìà òè ÷ íîþ áëè çü ê³ ñ òþ. Öå, íà ïå â íî, çâ³ ëü íè ëî á ðÿä íà ðè ñ³â â³ä äå ÿêèõ ñåí òå í ö³é, ÿê³ ïî âåð òà þòü äî âæå îá ãî âî ðå íèõ ó ïî ïå ðå äí³õ ÷à ñ òè íàõ êíè ãè òåì. Ïðè âåð òàº óâà ãó â êíè æ ö³ ³ëþ ñ ò ðà òè â íèé ìà òå ð³ àë, ÿêèé ñêëà äà º òü ñÿ ç 112 ðå ïðî äó ê ö³é. Á³ëü ø³ñòü ç ïðå ä ñòà â ëå íèõ ìà ëþí ê³â, ãðà âþð, òâî ð³â æè - âî ïè ñó, ñâ³ ò ëèí ùå í³ êî ëè íå ïó á ë³ êó âà ëè ñÿ. Äî ãðó ïè ³êî íî ãðà ô³ ÷ íèõ ïà - ì’ÿ òîê, íà ïðè ê ëàä, íà ëå æàòü ïîð ò ðå òè êíÿ çÿ Â.-Ê. Ê. Îñòðîçüêîãî òà óÿâ - íå çî áðà æåí íÿ êíÿ æ íè Ãàëü ø êè Îñ ò ðî çü êî¿ ç êàð òè íè âè äà ò íî ãî ïîëü ñü - êî ãî õó äî æ íè êà ßíà Ìà òåé êè “Ïðîïîâ³äü Ñêà ð ãè” 1864 ð. ¯õ ïðî äîâ æó - þòü çî áðà æåí íÿ êíÿ æ íè ñó ÷à ñ íè ìè õó äî æ íè êà ìè, ó÷à ñ íè êà ìè ñïå ö³ àëü - íî ãî êîí êóð ñó 1997 ð. Äî åïî õè ê³ í öÿ XIX — ïî ÷à ò êó ÕÕ ñò. ïî âåð òà þòü ñâ³ ò ëè íè ³ç çî áðà - æåí íÿ ìè îñ ò ðî çü êèõ îñâ³ òÿí Ìè õàé ëà òà Ìà ð³¿ Ðå êà ëî, âè ïó ñ ê íèöü îñ ò ðî - çü êî¿ æ³ íî ÷î¿ ïðè âà ò íî¿ ã³ ì íà ç³¿, îñ ò ðî çü êî ãî ìó çå º ç íà â öÿ é àð õå î ëî ãà É. Íîâèöüêîãî. ²í øà ãðó ïà — ôî òî êî ï³¿ ãðà âþð ³ ñâ³ ò ëèí Îñ ò ðî ãà XVIII—XIX ñò. ¯õ âì³ ùå íî 70 ³ äå ÿê³ ç íèõ ìà þòü, íà íàø ïî ãëÿä, âè ñî êó íà ó êî âó ö³í í³ñòü. Óí³ êàëü íè ìè ôî òî äî êó ìåí òà ìè º òà êîæ ñòî ð³í êè Îñ ò ðî çü êî ãî “Áóê - âàðÿ” ç Áî ä ëå ÿí ñü êî¿ á³á ë³î òå êè â Àí ã ë³¿ òà ç íå ïî â íî ãî åê çåì ï ëÿ ðà ³ç Ñî - ô³é ñü êî¿ Íà ö³ î íàëü íî¿ á³á ë³î òå êè ñâÿ òèõ Êè ðè ëà ³ Ìå ôî ä³ÿ. Âçà ãà ë³, âñÿ ÷à ñ òè íà ³ëþ ñ ò ðà òè â íî ãî ìà òå ð³ à ëó âè ñòó ïàº ÿê ³í ôîð ìà - òè â í³ ³ñ òî ðè ÷ í³ äæå ðå ëà ³ º äî äà ò êî âîþ âà æ ëè âîþ ³í ôîð ìà ö³ ºþ äæå ðå ëî- ç íàâ ÷èõ, ïà ëå î ã ðà ô³ ÷ íèõ, êóëü òó ðî ëî ã³ ÷ íèõ åêñ êóð ñ³â, ÿê³ ÷à ñ ò êî âî çà ä³ ÿ í³ àâ òî ðîì, àëå, áåçóìî â íî, ìî æóòü ñòà òè ïðè âî äîì äëÿ ñïå ö³ àëü íèõ äî - ñë³ äæåíü. Ó òîé æå ÷àñ, ³ëþ ñ ò ðà ö³¿, ÿê³ âì³ ùå í³ â ê³ í ö³ êíè æ êè, äà þ òü ñÿ ëè øå ï³ä íî ìå ðà ìè (ñ. 214—280). Âî íè ðîç øè ô ðî âó þ òü ñÿ â ïå ðå ë³ êó ³ëþ ñ ò ðà ö³é îêðå ìî â³ä ñà ìèõ ðå ïðî äó ê ö³é. Ïðî òå òà êèé íå çðó ÷ íèé ñïî ñ³á ïðå ä ñòà â - ëåí íÿ ³ëþ ñ ò ðà òè â íî ãî ìà òå ð³ à ëó í³ ÿê íå çíè æóº éî ãî íà ó êî âî ãî çíà ÷åí íÿ. Êíè ãà Ì. Êîâàëüñüêîãî “Åòþäè ç ³ñ òî ð³¿ Îñ ò ðî ãà. Íà ðè ñè” — ã³ ä íèé âíå ñîê ó ñó ÷à ñ íó Îñ ò ðî ã³ à íó. Ñòâî ðå íà íà âè ñî êî ìó íà ó êî âî ìó ð³ â í³, âî íà ìî æå áó òè ó÷ áî âèì ïî ñ³ á íè êîì ³ êî ðè ñ íîþ êíè ãîþ äëÿ âñ³õ, õòî âèâ÷àº, àáî ïðî ñ òî ö³ êà âè òü ñÿ ³ñ òî ð³ ºþ Îñ ò ðî ãà, Âî ëè í³ òà êóëü òó ðè Óêðà ¿ íè XVI—XIX ñò. Ó ï³ ñ ëÿ ìî â³ àâ òîð âè ñëî â ëþº áà æàí íÿ ïðî äîâ æè òè ñå ð³þ åòþ ä³â ç ³ñ òî ð³¿ Îñ ò ðî ãà. Õî ò³ ëî ñÿ á ñïî ä³ âà òè ñÿ, ùî íî â³ ³í ò ðè ãó þ ÷³ ñâ³ä - ÷åí íÿ ïðî âè äà ò íå óêðà ¿í ñü êå ì³ ñ òî Îñ ò ðî ã — ùå ïî ïå ðå äó. Àäæå öÿ çå ì ëÿ çíà õî äè ëà ñÿ íå ò³ëü êè ó ïî ë³ çî ðó Ëè ò âè, Ðî ñ³¿, Á³ ëî ðó ñ³¿ òà Ïî ëü ù³, ¿¿ çíà - ëè ³ â á³ëüø â³ä äà ëå íèõ êðà ¿ íà õ — â Í³ ìå ÷ ÷è í³, Àâ ñ ò ð³¿, Ôðà í ö³¿, Àí ã ë³¿, Ãðå ö³¿, Òó ðå ÷ ÷è í³, ïðî ùî àâ òîð ñïî ä³ âà º òü ñÿ ï³ä ãî òó âà òè íà ñòó ï íó, äðó ãó ÷à ñ òè íó íà ðè ñ³â. Ð. Ä. ÌÈÕÀÉËÎÂÀ (Êè ¿â) 132 ISSN 0130-5247. Óêð. ³ñò. æóðí., 2002, ¹ 6 Êðèòèêà òà á³áë³îãðàô³ÿ

Микола Ковальський. Етюди з історії Острога: Нариси

Institution

Ähnliche Einträge