Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз
В статті аналізується питання правотворчості, її ролі в забезпеченні реалізації права. Автором досліджуються поняття, сутність та основні принципи правотворчості....
Gespeichert in:
| Datum: | 2011 |
|---|---|
| 1. Verfasser: | |
| Format: | Artikel |
| Sprache: | Ukrainian |
| Veröffentlicht: |
Інститут держави і права ім. В.М. Корецького НАН України
2011
|
| Schriftenreihe: | Альманах права |
| Schlagworte: | |
| Online Zugang: | https://nasplib.isofts.kiev.ua/handle/123456789/63372 |
| Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
| Назва журналу: | Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| Zitieren: | Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз / А.В. Матат // Альманах права. — 2011. — Вип. 2. — С. 339-342. — Бібліогр.: 8 назв. — укр. |
Institution
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine| id |
nasplib_isofts_kiev_ua-123456789-63372 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
nasplib_isofts_kiev_ua-123456789-633722025-06-03T16:25:24Z Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз Роль правотворчества в обеспечении реализации права: теоретико-правовой анализ Lawmaking role in the realization of enforcement of the right: theoretical and legal analysis Матат, А.В. Слово молодим В статті аналізується питання правотворчості, її ролі в забезпеченні реалізації права. Автором досліджуються поняття, сутність та основні принципи правотворчості. В статье анализируется вопрос правотворчества, его роли в обеспечении реализации права. Автором исследуются понятие, сущность и основные принципы правотворчества. The article analyzes the question of lawmaking, its role in ensuring the realization of the right. Author studies the concept, the essence and basic principles of lawmaking. 2011 Article Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз / А.В. Матат // Альманах права. — 2011. — Вип. 2. — С. 339-342. — Бібліогр.: 8 назв. — укр. XXXX-0113 https://nasplib.isofts.kiev.ua/handle/123456789/63372 340.1 uk Альманах права application/pdf Інститут держави і права ім. В.М. Корецького НАН України |
| institution |
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| collection |
DSpace DC |
| language |
Ukrainian |
| topic |
Слово молодим Слово молодим |
| spellingShingle |
Слово молодим Слово молодим Матат, А.В. Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз Альманах права |
| description |
В статті аналізується питання правотворчості, її ролі в забезпеченні реалізації права. Автором досліджуються поняття, сутність та основні принципи правотворчості. |
| format |
Article |
| author |
Матат, А.В. |
| author_facet |
Матат, А.В. |
| author_sort |
Матат, А.В. |
| title |
Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз |
| title_short |
Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз |
| title_full |
Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз |
| title_fullStr |
Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз |
| title_full_unstemmed |
Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз |
| title_sort |
роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз |
| publisher |
Інститут держави і права ім. В.М. Корецького НАН України |
| publishDate |
2011 |
| topic_facet |
Слово молодим |
| url |
https://nasplib.isofts.kiev.ua/handle/123456789/63372 |
| citation_txt |
Роль правотворчості у забезпеченні реалізації права: теоретико-правовий аналіз / А.В. Матат // Альманах права. — 2011. — Вип. 2. — С. 339-342. — Бібліогр.: 8 назв. — укр. |
| series |
Альманах права |
| work_keys_str_mv |
AT matatav rolʹpravotvorčostíuzabezpečennírealízacíípravateoretikopravovijanalíz AT matatav rolʹpravotvorčestvavobespečeniirealizaciipravateoretikopravovojanaliz AT matatav lawmakingroleintherealizationofenforcementoftherighttheoreticalandlegalanalysis |
| first_indexed |
2025-11-25T09:11:41Z |
| last_indexed |
2025-11-25T09:11:41Z |
| _version_ |
1849752985938165760 |
| fulltext |
339
ÓÄÊ340.1
Àíäð³éÂîëîäèìèðîâè÷Ìàòàò,
ñòóäåíò²êóðñóþðèäè÷íîãîôàêóëüòåòó
Ïîë³òèêî-ïðàâîâîãîêîëåäæó«ÀËÑÊλ
ÐÎËÜÏÐÀÂÎÒÂÎÐ×ÎÑÒ²ÓÇÀÁÅÇÏÅ×ÅÍͲÐÅÀ˲ÇÀÖ²¯ÏÐÀÂÀ:
ÒÅÎÐÅÒÈÊÎ-ÏÐÀÂÎÂÈÉÀÍÀ˲Ç
Ç ìî ìåí òó ïðèé íÿò òÿ Àê òà íå çà ëåæ íîñò³ Óê ðà¿íè ìè íó ëî äâà äå ñÿò êè ðîê³â. Çà öåé ÷àñ ñè ñ-
òå ìà çà êî íî äàâ ñò âà íà øî¿ äåð æà âè íåîä íî ðà çî âî çì³íþ âà ëà ñÿ ³ äî ïîâ íþ âà ëà ñÿ. Öå çó ìîâ ëå íî
òèì, ùî âæå áà ãà òî ðîê³â â Óê ðà¿í³ ñòâî ðþ þòü ñÿ ³ ôîð ìó þòü ñÿ íîâ³ çà ñà äè ñóñï³ëüíî ãî æèò òÿ.
Ïðîâ³äíó ðîëü ó öüî ìó ôîð ìó âàíí³ â³ä³ãðຠïðà âî òâîð÷³ñòü.
Ó ñó ÷àñí³é þðè äè÷í³é ë³òå ðà òóð³ âèâ ÷àºòüñÿ êî ëî ïðî áëåì ïðà âî âî¿, â òî ìó ÷èñë³, çà êî íî-
äàâ ÷î¿ ïîë³òè êè Óê ðà¿íè. Ó ñâî¿õ äîñë³äæåí íÿõ ïðî áëå ìè ïðà âî òâîð ÷îñò³ âèñâ³òëþ þòü óê ðà¿íñüê³
â÷åí³-ïðà âî çíàâö³, çî ê ðå ìà: Î. Çàé ÷óê, Ì. Êåëü ìàí, Â. Êî âàëüñü êèé, Â. Êè ðè ÷åí êî, Î. Ìó ðà øèí,
Í. Îí³ùåí êî, Î. Ñêà êóí òà ³íø³.
Òðà äèö³éíî ïðà âî òâîð÷³ñòü ðîç ãëÿ äàºòüñÿ ÿê îð ãàí³çàö³éíî îôîð ìëå íà ïðî öå äóð íà ä³ÿëüí³ñòü
äåð æàâ íèõ îð ãàí³â ç³ ñòâî ðåí íÿ ïðà âî âèõ íîðì ÷è ç âèç íàí íÿ ïðà âî âè ìè âæå ñôîð ìî âà íèõ,
ä³þ÷èõ ó ñóñï³ëüñòâ³ ïðà âèë ïî âåä³íêè [1, ñ. 248].
²ñòî ðè÷í³ çà ñà äè ïðà âî òâîð ÷îñò³ â³äîì³ ùå ç äàâí³õ ÷àñ³â. ßê ùî çâåð íó òè ñÿ äî ³ñòî ðè÷ íèõ
ìà òåð³àë³â, òî ìîæ íà ðîç ã ëÿ íó òè â³äïîâ³äí³ ï³äâà ëè íè ïðà âî òâî ðåí íÿ. Äîö³ëüíî çà óâà æè òè, ùî
çâè ÷àºâî-ïðà âîâ³ íîð ìè – ôóí äà ìåí òàëü íà ïåð âèí íà îñ íî âà âè íèê íåí íÿ ³ ðå àë³çàö³¿ ïðà âà íà
ïðàê òèö³ [3, ñ. 253-266]. Çâè ÷àé íî, ö³ íîð ìè áó ëè íå ïè ñà íè ìè, âî íè ïå ðå âàæ íî ³ñíó âà ëè â óñí³é
ôîðì³. Àëå ¿õ ñòâî ðåí íÿ ³ âè íèê íåí íÿ – öå, ïå ðå äóñ³ì, ïðà âî òâîð÷³ îç íà êè òî ãî ÷à ñó. Ïðî öå
ñâ³ä÷àòü äæå ðå ëà çâè ÷àºâî-ïðà âî âèõ íîðì – çá³ðêè, ñòà òó òè, ïðàâ äè, ãðà ìî òè, óí³âåð ñà ëè. ßñ ê ðà-
âèé ïðè êëàä ïðà âî òâîð ÷îñò³ íà ³ñòî ðè÷ íî ìó ð³âí³ äå ìîí ñò ðóº ³ñòî ðè êî-ïðà âî âà ïàì’ÿò êà «Ðóñü êà
ïðàâ äà», ÿêà ìà ëà òðè ðå äàêö³¿: êî ðîò êà ðå äàêö³ÿ áó ëà ñòâî ðå íà ßðî ñëà âîì Ìó ä ðèì (XII ñò.) ³
ñêëà äà ëà ñÿ ç 45 àð òè êóë³â; ïðî ñòî ðî âà ðå äàêö³ÿ áó ëà çà ïðî âà ä æå íà Âî ëî äè ìè ðîì Ìî íî ìà õîì
(ñåð. XII ñò. – ïî÷. XIII ñò.), ñêëà äà ëàñü ³ç äâîõ ÷à ñ òèí, â ÿêó âõî äè ëè ïè òàí íÿ çà êóï³âë³ òà íà ðà-
õó âàí íÿ â³äñîòê³â; ñêî ðî ÷å íà ðå äàêö³ÿ âè êëþ ÷à ëà çà ñòàð³ë³ íîð ìè Ðóñü êî¿ ïðàâ äè. Àíàë³ç öüî ãî
ïðà âî âî ãî äî êó ìåí òó äຠçìî ãó ãî âî ðè òè ïðî òå, ùî â³í ñêëà äàâ ñÿ ³ç íîðì, ùî ðå ãó ëþ âà ëè
ñîö³àëü íî-ïðà âîâ³ ïè òàí íÿ. Îêð³ì Ðóñü êî¿ ïðàâ äè â ³ñòî𳿠Óê ðà¿íè ³ñíó âà ëè ùå òàê³ ïðà âîâ³
äî êó ìåí òè ÿê Ñòà òó òè Âå ëè êî ãî êíÿç³âñòâà Ëè òîâñü êî ãî (1529, 1566 ³ 1588 ðîê³â) ³ Êîí ñòè òóö³ÿ
Ïè ëè ïà Îð ëè êà (1710 ð.), ÿê³ º ïîë³òè êî-ïðà âî âîþ ïàì’ÿò êîþ ó ñâ³òîâ³é ³ñòî ðè÷í³é äóìö³.
Çâà æà þ ÷è íà íà çâàí³ ³ñòî ðè êî-ïðà âîâ³ ôàê òè, ñòຠçðî çóì³ëèì, ùî ïðà âî òâîð ÷à ä³ÿëüí³ñòü â
Óê ðà¿í³ ìຠâ³äïîâ³äí³ ãíî ñå î ëîã³÷í³ êî ðåí³, âè ñ òó ïຠðå àë³çà òî ðîì óê ðà¿íñüêî ãî ïðà âî çíàâ ñò âà.
Ïåð³îäè çàö³ÿ óê ðà¿íñüêî ãî ïðà âà ïî ÷è íàºòüñÿ ç ôå î äàëü íî¿ åïî õè (X – XV ñò.ñò.) ³ çàê³í÷óºòüñÿ
ñüî ãî äåí íÿì – êî ëè òðè âຠïðî öåñ ðîç áó äî âè ïðà âî âî¿ äåð æà âè (ñó ÷àñ íèé ïåð³îä). Îò æå, ïåð-
âèíí³ ñòà䳿 ñòâî ðåí íÿ ïðà âî âèõ íîðì íà ³ñòî ðè÷ íî ìó ð³âí³ ôóí äà ìåí òàëü íî ³ äî êîð³ííî ïîºäíó-
þòü ñÿ ç ïî íÿò òÿì ïðà âî òâîð ÷îñò³, ÿêå ìຠñâ³é ïî ÷à òîê ùå ç ãëè áèí ³ñòî ðè÷ íèõ ôàêò³â [7, ñ. 100].
Àâ òî ðè ï³äðó÷ íè êà «Òå îð³ÿ äåð æà âè ³ ïðà âà» âèç íà ÷à þòü ïðà âî ó òâî ðåí íÿ ÿê ïðî öåñ óò âî-
ðåí íÿ ïðà âà ³ ïîä³ëÿ þòü éî ãî íà òàê³ åòà ïè: ãíî ñå î ëîã³÷íèé, ÿêèé â³äî á ðà æຠïðî öåñ âè íèê íåí íÿ
³ ñòà íîâ ëåí íÿ ïðà âà ó ôîðì³ ïðà âîñâ³äî ìîñò³; ìà òåð³àëü íèé – äå ïðà âî ôîð ìóºòüñÿ â ðå çóëü òàò³
ðå àë³çàö³¿ ñóá’ºêòèâ íèõ ïðàâ ³ þðè äè÷ íèõ îáî â’ÿçê³â, ùî òðàíñ ôîð ìó þòü ñÿ ó êîí êðåòí³ ïðà-
âîâ³äíî ñè íè; ³íñòè òóö³îíàëü íèé – êî ëè ïðà âî âè ñ òó ïຠó âè ãëÿä³ íîðì ïðà âà, ÿê³ ó ñó êóï íîñò³
óò âî ðþ þòü ñè ñ òå ìó. ²íøè ìè ñëî âà ìè çì³ñò ïî íÿò òÿ ïðà âî ó òâî ðåí íÿ â³äî á ðà æຠïðî öåñ ïî ÿâè
ïðà âà, ÿê ðå çóëü òàò ñîö³àëü íî ãî ðîç âèò êó ñóñï³ëüñòâà, ùî áå ðå ïî ÷à òîê ³ç ç’ÿñó âàí íÿ ïî òðå áè ó
íîð ìà òèâ íî ìó ðå ãó ëþ âàíí³ ñóñï³ëüíèõ â³äíî ñèí, ñòâî ðåí íÿ êîí öåïö³¿ (³äå¿, ôîð ìè) òà êî ãî ðå ãó-
ëþ âàí íÿ, ðîç ðîá ëåí íÿ ³ ïðèé íÿò òÿ ïðà âî âî ãî àê òà òà ââå äåí íÿ éî ãî â ä³þ [9, ñ. 355-356]. Ñå ðåä
ïðà âî òâîð ÷èõ ôàê òîð³â ÿê³ âïëè âà þòü íà îñ íî âó ïðà âî ðå àë³çàö³¿ ñë³ä íà çâà òè: åêî íîì³÷í³,
ïîë³òè÷í³, ñîö³àëüí³, íàö³îíàëüí³, çîâí³øíüî ïîë³òè÷í³ òà ³äå î ëîã³÷í³ [2, ñ. 19-20].
Ïðà âî òâîð÷³ñòü ïî âèí íà áó äó âà òè ñÿ íà ðàö³îíàëü íèõ, ïðàã ìà òè÷ íèõ òà åôåê òèâ íèõ ïðèí öè-
ïàõ. Ïè òàí íÿ ùî äî ïðèí öèï³â íå íå ñå àá ñò ðàêò íî-òå î ðå òè÷ íî ãî õà ðàê òå ðó, éî ãî ðîç ðîá êà â òå îð³¿
ïðà âà ïî çè òèâ íèì ÷è íîì âïëè âຠíà ïðàê òè êó ñòâî ðåí íÿ þðè äè÷ íèõ íîð ìà òèâ íèõ äî êó ìåíò³â.
Äî äåð æàí íÿ ïðèí öèï³â ïðà âî òâîð ÷îñò³ äî ïî ìà ãຠóíè êà òè ïî ìè ëîê, çíè æóº â³ðîã³ä í³ñòü ñòâî ðåí-
íÿ íå åôåê òèâ íèõ ïðà âî âèõ íîðì, ñïðèÿº ï³äâè ùåí íþ ïðà âî âî¿ êóëü òó ðè íà ñå ëåí íÿ ³ þðè äè÷ íèõ
îñ³á [5, ñ. 248]. ßê ùî ðîç ã ëÿ íó òè ïðà âî òâîð ÷ó ä³ÿëüí³ñòü äåð æà âè íà ñó ÷àñ íî ìó öèâ³ë³çàö³éíî ìó
ÌàòàòÀ.Â.Ðîëüïðàâîòâîð÷îñò³óçàáåçïå÷åíí³ðåàë³çàö³¿ïðàâà:òåîðåòèêî-ïðàâîâèéàíàë³ç
340
ð³âí³, òî âî íà çä³éñíþºòüñÿ íà áà çèñí³é îñ íîâ³ ïåâ íèõ ïðèí öèï³â, ÿê³ º «ïðîâ³äíè êîì» ïðà âà,
òîá òî éî ãî ðå àë³çó þòü. Ïðèí öè ïè ïðåä ñòàâ ëåí³ ÿê îð ãàí³çàö³éíà òà ³äåé íà îñ íî âà, âèç íà ÷àëü íà
ñóòí³ñòü, çà ãàëü íèé íà ïðÿì ³ õà ðàê òåðí³ ðè ñè ïðà âî òâîð ÷î¿ ä³ÿëü íîñò³.
Î. Ñêà êóí çà ïðî ïî íî âà íî íà ñòóïí³ îñ íîâí³ ïðèí öè ïè ïðà âî òâîð ÷î¿ ä³ÿëü íîñò³.
– Ïðèí öèï äå ìî êðà òèç ìó çäåá³ëüøî ãî ïî êëà äå íî â îñ íî âó âè ÿâ ëåí íÿ ³ íå îáõ³äí³ñòü
çàêð³ïëåí íÿ â çà êî íàõ âîë³ íà ðî äó, ñïðèÿº ñòâî ðåí íþ äî ñòóï íîñò³ îá ãî âî ðåí íÿ çà êî íî ïðî åêò³â
ïðåä ñòàâ íè êà ìè ð³çíèõ ãðî ìàäñü êèõ îð ãàí³çàö³é, ïðîôñï³ëîê òà ñîö³àëü íèõ âåðñòâ íà ñå ëåí íÿ.
Öåé ïðèí öèï âðà õî âóº çà êîíí³ òà ñîö³àëüí³ ³íòå ðå ñè, ÿê³ âè ðà æà þòü ñÿ ó ñôåð³ ïðà âî òâîð ÷îñò³.
– Ïðèí öèï çà êîí íîñò³ ñòâî ðþº óìî âè òà ïåâí³ ïðà âè ëà, ÿê³ âàæ ëèâ³ äëÿ äî òðè ìàí íÿ ìå òî-
äè êè ïðèé íÿò òÿ íîð ìà òèâ íî-ïðà âî âèõ àêò³â, ïðèí öè ïî âî ãî äî äåð æàí íÿ çà ãàëü íîñò³ ïðà âî âèõ
íîðì, êîì ïå òåíö³¿ ïåâ íî ãî îð ãà íó, ÿêèé ¿õ ïðèé ìàº, à òà êîæ ³ºðàðõ³÷íî¿ ïîñë³äî âíîñò³ ïðà âî âî ãî
àê òó.
– Ïðèí öèï íà óêî âîñò³, ÿêèé ïå ðåä áà ÷ຠâàæ ëèâ³ñòü íà óêî âî ãî îï ðà öþ âàí íÿ íîð ìà òèâ íî-
ïðà âî âèõ àêò³â, àíàë³ç ìîæ ëè âèõ íàñë³äê³â ïðè ïðèé íÿòò³ àê òó, ðî áî òà òà îáë³ê ç íà óêî âè ìè
äà íè ìè. Îñîá ëè âî âàæ ëè âèì º, òà êîæ ïðî ãíîç ³ñòî ðè÷ íî ãî òà ñòðà òåã³÷íî ãî äîñë³äæåí íÿ ³ ðîç-
ãëÿ äó â ïðî öåñ³ ïðà âî òâîð ÷î¿ ä³ÿëü íîñò³.
– Âè êî íó âàí³ñòü, ÿê ïðèí öèï ïðà âî òâîð ÷îñò³, â³ä³ãðຠíå îáõ³äí³ñòü âðà õó âàí íÿ ïðè ñòâî ðåí³
çà êî íî ïðî åê òó ÷è ïðèé íÿòò³ çà êî íó, îá’ºêòèâ íî¿ ïî âíî òè îð ãàí³çàö³éíèõ, êà ä ðî âèõ, þðè äè÷ íèõ,
ô³íàí ñî âèõ óìîâ. Íà ÿâí³ñòü öèõ óìîâ äîç âî ëÿº íîð ìà òèâ íî-ïðà âî âî ìó àê òó áó òè íå ëè øå ðåàë³-
çî âà íèì, à é åôåê òèâ íèì ïðè éî ãî âñòóï³ ó çà êîí íó ä³þ.
– Ïðèí öèï ñè ñ òåì íîñò³ ïðà âî òâîð ÷îñò³ çà áåç ïå ÷óº îáîâ’ÿç êî âå äî òðè ìàí íÿ ñè ñ òå ìè çà êî íî-
äàâ ñò âà, ãà ëó çå âî¿ ïî áó äî âè òà ïðà âî âî¿ íîð ìà òèâ íîñò³.
– Ïðèí öèï ãó ìàí³çìó, ÿêèé ïå ðåä áà ÷ຠïåâ íó ñïðÿ ìî âàí³ñòü íîð ìà òèâ íî ãî àê òó íà ôóí äà-
ìåí òàëü íó îñ íî âó çà áåç ïå ÷åí íÿ, îõî ðî íó ³ çà õèñò ïðàâ ³ ñâî áîä îñî áè. Áà çèñ ïðèí öè ïó ïî ëÿ ãàº
ó çà äî âî ëåíí³ ìî ðàëü íî-ìåí òàëü íèõ óìîâ ëþ äè íè äëÿ íîð ìàëü íî ãî ³ñíó âàí íÿ, à òà êîæ äó õîâ íèõ
³ ìà òåð³àëü íèõ ïî òðåá, ÿê³ ìà þòü áó òè îñ íî âîþ ïðà âî òâîð ÷îñò³.
– Ïðèí öèï ïðî ôåñ³îíàë³çìó, ÿêèé ́ ðóí òóºòüñÿ íà îñ íîâ³ çà ëó ÷åí íÿ ïðî ôåñ³îíàë³â â³äïîâ³äíèõ
ãà ëó çåé ä³ÿëü íîñò³. Ó ïðî öåñ³ ðîç ðîá êè ïðà âî âî ãî àê òó, íà ñàì ïå ðåä, âàð òî óíè êà òè íå ïðî äó ìà íèõ
ð³øåíü òà ïîñï³øíî ñ òåé [8, ñ. 295-296].
 ïðà âî òâîð÷³é ä³ÿëü íîñò³ âàæ ëè âî ãî çíà ÷åí íÿ íà áó âຠïðèí öèï âåð õî âåí ñò âà ïðà âà. ßê
çà çíà ÷ຠÞ. Øåì øó ÷åí êî, ïðèí öèï âåð õî âåí ñò âà ïðà âà (rule of law) º êà òå ãîð³ºþ íå ò³ëüêè
íàö³îíàëü íèõ, à é ì³æíà ðîä íî¿ ïðà âî âèõ ñè ñ òåì [6, ñ. 5]. Í. Îí³ùåí êî ââà æàº, ùî ïðèí öèï âåð-
õî âåí ñò âà ïðà âà ïî âè íåí ðîç ãëÿ äà òè ñÿ ó äâîõ âçàºìî ïîâ’ÿçà íèõ òà âçàºìî óç ãî ä æå íèõ ðà êóð ñàõ:
ÿê åëå ìåíò äî ê ò ðè íàëü íî ãî âèâ ÷åí íÿ òà íå îáõ³äíà ñêëà äî âà, ùî ïðî íè çóº âåñü ïðà âî ðå àë³çàö³éíèé
ïðî öåñ, ³íøè ìè ñëî âà ìè, ÿê ïðèí öèï ïðà âà ³ ïðèí öèï, ùî íà ëå æèòü ïðà âî âî ìó ðå ãó ëþ âàí íþ.
Ïðè öüî ìó ñë³ä ï³äêðåñ ëè òè, ùî äàí³ ðà êóð ñè íå ïî âèíí³ â æîä íî ìó ðàç³ ïðî òè ñ òàâ ëÿ òè ñÿ, à ¿õ
ðîç ãëÿä ó çà çíà ÷å íî ìó ôîð ìàò³, ëè øå ïå ðåä áà ÷ຠâè î êðåì ëåí íÿ ñóòòºâèõ õà ðàê òåð íèõ îç íàê òà
ðèñ [6, ñ. 11-12].
Òà êèì ÷è íîì, ïî ñè ëà þ ÷èñü íà îñ íîâ íó äóì êó íà óêî âî¿ ñòàòò³, ïðà âî ðå àë³çóºòüñÿ çà äî ïî-
ìî ãîþ ïðà âî òâîð ÷îñò³, ÿê îñ íîâ íî ãî åëå ìåí òó ïðà âî ðå àë³çàö³¿.
Ùå îäèí ö³êà âèé àñ ïåêò ïðà âî òâîð ÷îñò³ – ñó äî âà ïðà âî òâîð÷³ñòü, ÿêà ìຠäèñ êóñ³éíèé
õà ðàê òåð. Íà ñüî ãîäí³, çíà÷ íà ê³ëüê³ñòü ó÷å íèõ-ïðà âî çíàâö³â ñó äî âó ïðà âî òâîð÷³ñòü íå ðîç ãëÿ äà-
þòü ÿê äæå ðå ëî ïðà âà. Çî ê ðå ìà, ó ñè ñ òåì³ ðî ìà íî-ãåð ìàíñü êî¿ ïðà âî âî¿ ñ³ì’¿ ä³ÿëüí³ñòü âåð õîâ íèõ
ñóä³â ìຠá³ëüø êîí êðå òè çó þ ÷èé, à íå ïðà âî òâîð ÷èé õà ðàê òåð. Ö³ ñó äè âè íî ñÿòü êîí êðåòí³
ðîç’ÿñ íåí íÿ ùî äî ïè òàíü ö³ëüî âî ãî çà ñòî ñó âàí íÿ ÷èí íèõ íîðì ïðà âà ³ âîä íî ÷àñ íå ì³ñòÿòü íî âèõ,
îñê³ëüêè ñóä – ïðà âî çà ñ òî ñîâ íèé, à íå ïðà âî òâîð ÷èé îð ãàí [4, ñ. 165-180].  Óê ðà¿í³ ñó äî âà ïðà-
âî òâîð÷³ñòü íå âèä³ëÿºòüñÿ ÿê îê ðå ìèé âèä ïðà âî òâîð ÷î¿ ä³ÿëü íîñò³. Íà ïðè êëàä, Ïî ñòà íî âè Ïëå-
íó ìó Âåð õîâ íî ãî Ñó äó Óê ðà¿íè íå º äæå ðå ëà ìè ïðà âà, õî ÷à âî íè íî ñÿòü âàæ ëè âèé ðîç’ÿñ íþ âàëü-
íèé õà ðàê òåð. Çà óâà æè ìî, ùî òà êà ðîçá³æí³ñòü äó ìîê ³ ôàêò³â ñòà âèòü ï³ä ñóìí³â â³äñóòí³ñòü
ïðà âî òâîð ÷îñò³ ñóä³â.
Âè íè êຠëîã³÷íå ïè òàí íÿ ïðî çàêð³ïëåí íÿ íà çà êî íî äàâ ÷î ìó ð³âí³ ñó äî âî¿ ïðà âî òâîð ÷î¿
ä³ÿëü íîñò³. Àëå öå ñó ïå ðå ÷è ëî á êëà ñè÷ íî ìó ðîç ïîä³ëó äåð æàâ íî¿ âëà äè íà çà êî íî äàâ ÷ó, âè êî-
íàâ ÷ó ³ ñó äî âó, ÿê³ ñòâî ðåí³ äëÿ òî ãî, ùîá óðå ãó ëü î âó âà òè ³ çàêð³ïè òè çà êîæ íîþ ç íèõ îñ íîâí³
çà âäàí íÿ é ïî âíî âà æåí íÿ. Ñó äè ìà þòü ñïå öèô³÷í³ ôóíêö³¿, çíà ÷åí íÿ òà ì³ñöå â ïðà âîâ³é, äå ìî-
êðà òè÷í³é äåð æàâ³. Â÷åí³ ââà æà þòü, ùî ó ïåð ñïåê òèâ³ ñó äîâ³ ð³øåí íÿ â Óê ðà¿í³ ìî æóòü íà áó òè
ñè ëè ³ àâ òî ðè òå òó íîð ìè ïðà âà.
 ö³ëî ìó, íà íà øó äóì êó, äèâ ëÿ ÷èñü íà íà óêîâ³ çà ñà äè ïðà âî òâîð ÷î ãî (çà êî íî äàâ ÷î ãî) ïðî-
Ñëîâîìîëîäèì
341
öå ñó, öå ñâî ãî ðî äó «òåõ íî ëîã³ÿ», ìîæ íà íàâ³òü ñêà çà òè, «ðå öåï òó ðà» ñòâî ðåí íÿ íîð ìà òèâ íèõ
àêò³â. Öåé ïðî öåñ ïå ðå äóº ðîç ìå æó âàí íþ íà ïåâí³ åòà ïè, ï³äõî äè é íàâ³òü ìå òî äè êó ïðè ñòâî ðåí³
íîðì ïðà âà.
Ó âóçü êî ìó çíà ÷åíí³ ïðà âî òâîð÷³ñòü âèç íà ÷àºòüñÿ ÿê ôóíêö³îíàëü íà ôîð ìà ä³ÿëü íîñò³ äåð-
æà âè, ïå ðå âàæ íî çà êî íî äàâ ÷î ãî îð ãà íó, ñïðÿ ìî âà íà íà ïðî åê òó âàí íÿ, çì³íó, äî ïîâ íåí íÿ ÷è ñêà-
ñó âàí íÿ ïðà âî âî¿ íîð ìè. Øè ðî êå çíà ÷åí íÿ ïðà âî òâîð ÷îñò³, ùî íà âî äèòü ñÿ â ñó ÷àñí³é þðè äè÷í³é
ë³òå ðà òóð³, âèç íà ÷ຠ¿¿ ÿê ôóíêö³þ äåð æà âè, îä íó ³ç ôîðì ¿¿ ä³ÿëü íîñò³ â îñîá³ êîì ïå òåíò íèõ
îð ãàí³â, óñ òà íîâ òà îð ãàí³çàö³é, ÿê³ óïîâ íî âà æåí³ (ó ïå ðåä áà ÷å íèõ çà êî íîì âè ïàä êàõ) ãî òó âà òè,
âè äà âà òè àáî âäî ñ êî íà ëþ âà òè íîð ìà òèâ íî-ïðà âîâ³ àê òè. Ñë³ä äî äà òè, ùî ïðà âî òâîð÷³ñòü ìî æóòü
çä³éñíþ âà òè óê ðà¿íñüêèé íà ðîä (øëÿ õîì ðå ôå ðåí äó ìó), ì³ñöåâ³ ãðî ìà äè (íà çáî ðàõ, ñëó õàí íÿõ
àáî ÷å ðåç îá ðàí³ íè ìè îð ãà íè). Çà äî ïî ìî ãîþ òà êî¿ ä³ÿëü íîñò³ ïðà âî âà ñè ñ òå ìà ï³äòðè ìóºòüñÿ â
àê òèâ íî ìó ñòàí³, çà ïðî âà ä æó þòü ñÿ, çì³íþ þòü ñÿ ÷è ñêà ñî âó þòü ñÿ ïðà âîâ³ íîð ìè [2, ñ. 13].
Íåçâà æà þ ÷è íà òå, ùî ìè ñõè ëÿºìîñü äî «îáå ðåæ íî ãî» îòî òîæ íåí íÿ ïðà âî òâîð ÷îñò³ ³ çà êî-
íî òâîð ÷îñò³ (àä æå îñ íî âà 䳿 ïðàê òè÷ íî îä íà êî âà), â ë³òå ðà òóð³ ïðîâ³äí³ â÷åí³ íà ãî ëî øó þòü íà
òî ìó, ùî ïðà âî òâîð÷³ñòü º á³ëüø øè ðî êèì ïî íÿò òÿì í³æ çà êî íî òâîð÷³ñòü ÷è çà êî íî äàâ ÷èé ïðî-
öåñ, âî íà îõîï ëþº ïðî öåñ ñòâî ðåí íÿ âñ³õ ôîðì ïðà âà – çà êîí³â, ï³äçà êîí íèõ àêò³â, ïðà âî âèõ
çâè ÷à¿â.
Ïðî öåñ ôîð ìó âàí íÿ ïðà âà – ñêëàä íèé ³ áà ãà òî ìàí³òíèé. ³í çó ìîâ ëå íèé âçàºìî䳺þ
îá’ºêòèâ íèõ óìîâ ³ ñóá’ºêòèâ íèõ ÷èí íèê³â, ùî âèç íà ÷à þòü ³ çà áåç ïå ÷ó þòü óò âî ðåí íÿ íî âèõ íîðì
ïðà âà. Ó öüî ìó êîí òåêñò³, ïðà âî òâîð÷³ñòü ðîç ãëÿ äàºòüñÿ ÿê îäèí ³ç íàéá³ëüø âàæ ëè âèõ àñ ïåêò³â
ä³ÿëü íîñò³ äåð æà âè, ôîðì ¿¿ àê òèâ íîñò³, ÿêà ìຠíà ìåò³ ôîð ìó âàí íÿ ïðà âî âèõ íîðì, ¿õ çì³íó,
ñêà ñó âàí íÿ ÷è äî ïîâ íåí íÿ.
Íà íà øó äóì êó, ðîëü ïðà âî òâîð ÷îñò³ äîö³ëüíî ðîç ãëÿ äà òè ç ïî çèö³¿ áåç ïî ñå ðåä íü î ãî ðå àë³çà-
òî ðà ïðà âà. Ñòâî ðåí íÿ ìàé áóò íüî¿ ïðà âî âî¿ íîð ìè – öå ôàê òè÷ íå ¿¿ çà ñòî ñó âàí íÿ íà ïðàê òèö³,
òîá òî ïðà âî òâîð÷³ñòü ðå àë³çóº ïðà âî ó ä³éñíî ìó éî ãî âè êî íàíí³.
Ñïèñîêë³òåðàòóðè:
1. Êèðè÷åíêîÂ.Ì. Òå îð³ÿ äåð æà âè ³ ïðà âà: [ìî äóëü íèé êóðñ] / Â. Ì. Êè ðè ÷åí êî, Î. Ì. Êó ðàê³í – Ê.:
Öåíòð ó÷ áî âî¿ ë³òå ðà òó ðè, 2010. – 264 ñ.
2. ÊîâàëüñüêèéÂ.Ñ. Ïðà âî òâîð÷³ñòü: òå î ðå òè÷í³ òà ëîã³÷í³ çà ñà äè / Â. Ñ. Êî âàëüñü êèé, ². Ï. Êîç³íöåâ. –
Ê.: Þð³íêîì ²íòåð, 2005. – 192 ñ.
3. ËîçêîÃ. Ìå òî äî ëîã³÷í³ îð³ºíòè ðè óê ðà¿íñüêî¿ ïðà âî âî¿ ðå àëü íîñò³ / Ã. Ëîç êî, Ï. Êî ñåí êî // Ïðî
óê ðà¿íñüêå ïðà âî. – Ê.: Ãðà ìî òà, 2009. – ×à ñ òè íà ²V. – 266 ñ.
4. Îáùàÿ òå î ðèÿ ãî ñó äàð ñò âà è ïðà âà. Àêà äå ìè ÷å ñ êèé êóðñ â 3-õ ò. / [îòâ. ðåä. Ì. Í. Ìàð ÷åí êî]. –
[èçä. 3-å äîï. è ïå ðå ðàá.]. – Ì.: Íîð ìà, 2007. – Òîì 3: Ãî ñó äàð ñò âî, ïðà âî, îá ùå ñò âî. – 528 ñ.
5. Ïðàâîâà êóëü òó ðà â óìî âàõ ñòà íîâ ëåí íÿ ãðî ìà äÿíñü êî ãî ñóñï³ëüñòâà – Õ.: Ïðà âî, 2007. – 248 ñ.
6. Ïðèíöèïâåð õî âåí ñò âà ïðà âà: ïðî áëå ìè òå î𳿠òà ïðàê òè êè: [ìî íî ãðàô³ÿ] / Ó äâîõ êíè ãàõ / Çà çàã.
ðåä. Þ. Ñ. Øåì øó ÷åí êà; [ðåä. êîë.: Þ. Ñ. Øåì øó ÷åí êî (ãî ëî âà) òà ³í.] / Êíè ãà ïåð øà: Âåð õî âåí ñò âî ïðà-
âà ÿê ïðèí öèï ïðà âî âî¿ ñè ñ òå ìè: ïðî áëå ìè òå î𳿠/ [³äï. ðåä. Í. Ì. Îí³ùåí êî]. – Ê.: Âèä-âî «Þðè äè÷ íà
äóì êà», 2008. – 344 ñ.
7. Ðàá³íîâè÷Ï.Ì.Îñ íî âè çà ãàëü íî¿ òå î𳿠ïðà âà ³ äåð æà âè: [íàâ÷. ïîñ³á.] / Ï. Ì. Ðàá³íî âè÷. – Ëüâ³â:
Êðàé, 2007. – 300 ñ.
8. ÑêàêóíÎ.Ô. Òå îð³ÿ äåð æà âè ³ ïðà âà: [ï³äðó÷ íèê] / [ïåð. ç ðîñ.] / Î. Ô. Ñêà êóí. – Õ.: Êîí ñóì,
2006. – 656 ñ.
Òåîð³ÿäåð æà âè ³ ïðà âà. Àêà äåì³÷íèé êóðñ: [ï³äðó÷ íèê] / [çà ðåä. Î. Â. Çàé ÷ó êà, Í. Ì. Îí³ùåí êî]. –
Ê.: Þð³íêîì ²íòåð, 2006. – 688 ñ.
ÌàòàòÀ.Â.Ðîëüïðàâîòâîð÷îñò³óçàáåçïå÷åíí³ðåàë³çàö³¿ïðàâà:òåîðåòèêî-ïðàâîâèéàíàë³ç
 ñòàòò³ àíàë³çóºòüñÿ ïè òàí íÿ ïðà âî òâîð ÷îñò³, ¿¿ ðîë³ â çà áåç ïå ÷åíí³ ðå àë³çàö³¿ ïðà âà. Àâ òî ðîì
äîñë³äæó þòü ñÿ ïî íÿò òÿ, ñóòí³ñòü òà îñ íîâí³ ïðèí öè ïè ïðà âî òâîð ÷îñò³.
Êëþ÷îâ³ñëîâà: ïðà âî òâîð÷³ñòü, çà êî íî òâîð÷³ñòü, ïðà âî ðå àë³çàö³ÿ, ïðà âî âà íîð ìà, ïðèí öè ïè ïðà âî òâîð-
÷îñò³.
ÌàòàòÀÂ.Ðîëüïðàâîòâîð÷åñòâàâîáåñïå÷åíèèðåàëèçàöèèïðàâà:òåîðåòèêî-ïðàâîâîéàíàëèç
 ñòà òüå àíà ëè çè ðó åò ñÿ âî ïðîñ ïðà âî òâîð ÷å ñò âà, åãî ðî ëè â îáåñ ïå ÷å íèè ðå à ëè çà öèè ïðà âà. Àâ òî ðîì
èñ ñëå äó þò ñÿ ïî íÿ òèå, ñóù íîñòü è îñ íîâ íûå ïðèí öè ïû ïðà âî òâîð ÷å ñò âà.
Êëþ÷åâûåñëîâà: ïðà âî òâîð ÷å ñò âî, çà êî íî òâîð ÷å ñò âî, ïðà âî ðå à ëè çà öèÿ, ïðà âî âàÿ íîð ìà, ïðèí öè ïû ïðà-
âî òâîð ÷å ñò âà.
MatatÀ.Lawmakingroleintherealizationofenforcementoftheright:theoreticalandlegalanalysis
ÌàòàòÀ.Â.Ðîëüïðàâîòâîð÷îñò³óçàáåçïå÷åíí³ðåàë³çàö³¿ïðàâà:òåîðåòèêî-ïðàâîâèéàíàë³ç
342
The article analyzes the question of lawmaking, its role in ensuring the realization of the right. Author
studies the concept, the essence and basic principles of lawmaking.
Keywords:lawmaking, legislation, enforcement of the right, legal norm, principles of lawmaking.
Ñëîâîìîëîäèì
ÐÅÀ˲ÇÀÖ²ß ÏÐÀÂÀ ßÊ ÇÀÃÀËÜÍÎÒÅÎÐÅÒÈ×ÍÀ ÏÐÎÁËÅÌÀ
ÑËÎÂÎ ÌÎËÎÄÈÌ
ÐÎËÜ ÏÐÀÂÎÒÂÎÐ×ÎÑÒ² Ó ÇÀÁÅÇÏÅ×ÅÍͲ ÐÅÀ˲ÇÀÖ²¯ ÏÐÀÂÀ: ÒÅÎÐÅÒÈÊÎ-ÏÐÀÂÎÂÈÉ ÀÍÀ˲Ç
|